واژینیسموس به انقباض غیرارادی عضلات اطراف واژن گفته می‌شود که دخول را غیرممکن یا بسیار دشوار می‌کند. خوشبختانه روش‌های غیرتهاجمی بسیاری برای درمان این عارضه وجود دارند. نخستین گام برای درمان این عارضه قبول کردن آن، مقصر ندانستن خود و مراجعه به یک متخصص زنان ماهر است و نادیده گرفتن این عارضه، مشکلات روانی بسیاری را به فرد و همسر او تحمیل می‌کند و حتی می‌تواند زمینه‌ساز جدایی شود. با شروع درمان تقریباً تمام بانوان باانگیزه موفق می‌شوند واژینیسموس را به کمک روش‌هایی مانند مشاوره‌های فردی و زوج‌درمانی، سکس‌تراپی، حساسیت‌زدایی از واژن، فیزیوتراپی یا تزریق بوتاکس درمان کنند. جراحی عموماً آخرین راه چاره برای درمان واژینیسموس مقاوم یا دارای علت ساختاری است. پزشکان معمولاً ترکیبی از چند روش را برای درمان سریع و بهینۀ واژینیسموس به کار می‌گیرند تا برقراری رابطه و پس از آن بارداری برای همسران ممکن شود.
واژینیسموس چیست؟
واژینیسموس به انقباض غیرارادی عضلات اطراف واژن گفته می‌شود. این انقباض غیرارادی هنگام ورود هر چیزی به داخل واژن، مانند آلت تناسلی، تامپون یا اسپکولوم رخ میدهد و می‌تواند خفیف و کمی ناراحت‌کننده یا بسیار دردناک باشد. اگرچه واژینیسموس لزوماً به معنای تحریک نشدن و لذت نبردن از دیگر انواع رابطۀ جنسی نیست؛ اما این عارضه دخول را هنگام رابطۀ جنسی بسیار دشوار یا غیرممکن می‌کند. در نتیجه کیفیت زندگی همسران به دلیل نداشتن رابطۀ جنسی واژینال، کاهش شدید شانس بارداری به علت عدم‌دخول، نارضایتی جنسی، اضطراب و پایین آمدن اعتمادبه‌نفس کاهش می‌یابد.
انواع واژینیسموس
واژینیسموس می‌تواند کامل یا جزئی باشد؛ در واژینیسموس کامل دخول غیرممکن است، اما در نوع جزئی دخول به سختی و با تحمیل درد فراوان به فرد انجام می‌شود. این عارضه از نظر زمان بروز به دو دستۀ اولیه و ثانویه تقسیم‌بندی می‌شود:
- واژینیسموس اولیه: انقباض غیرارادی عضلات واژن در واژینیسموس اولیه از همان نخستین باری که فرد تصمیم می‌گیرد رابطه داشته باشد یا تامپون را وارد واژن کند، شروع می‌شود. در این حالت دخول حین آمیزش غیرممکن می‌شود و بانوان علائمی مانند درد، سوزش و اسپاسم عضله را تجربه می‌کنند. علائم در صورت صرف‌نظر کردن از دخول متوقف می‌شوند.
- واژینیسموس ثانویه: واژینیسموس ثانویه به این معنا است که بانوان در گذشته رابطۀ جنسی داشته و حتی از آن لذت برده‌اند. اما در مرحله‌ای از زندگی به دلایلی مانند عفونت، یائسگی، زایمان یا تجربه‌ای ناخوشایند دچار این عارضه می‌شوند. حتی اگر واژینیسموس ثانویه علت جسمی داشته باشد و درمان شود، چنانچه بدن شرطی شده باشد، ممکن است همچنان این واکنش دردناک را هنگام تلاش برای دخول از خود نشان بدهد.
در یک طبقه‌بندی دیگر واژینیسموس به دو نوع کلی و موقعیتی تقسیم‌بندی می‌شود. در واژینیسموس کلی هر نوع دخولی باعث انقباض عضلات دور واژن می‌شود. اما در واژینیسموس موقعیتی علائم فقط در واکنش به بعضی محرک‌ها بروز می‌یابند؛ برای مثال فرد نمی‌تواند رابطۀ واژینال داشته باشد، اما برای قرار دادن تامپون داخل واژن مشکلی ندارد.
دلایل ایجاد واژینیسموس
واژینیسموس همواره علت واضحی ندارد. بااینحال در اکثر موارد واژینیسموس دلیل روانی دارد، البته عوامل جسمی یا ترکیبی از این دو نیز می‌توانند دلیل این عارضه باشند. محرک‌های جسمی واژینیسموس عبارت هستند از:
- زایمان، سقط جنین
- ناهنجاری‌های مادرزادی
- استفاده نکردن از لوبریکانت واژن
- خشکی، آتروفی و چسبندگی واژن
- فاصلۀ بسیار زیاد بین دفعات رابطۀ جنسی
- کیست و آبسۀ بارتولن
- افتادگی رحم
- آندومتریوز
- یائسگی
- عفونت مانند عفونت مجاری ادراری یا عفونت قارچی
- ابتلا به بیماری‌هایی مانند لیکن اسکلروز
- جراحی لگن
- عوارض جانبی مصرف داروها
محرک‌های روانی و عاطفی واژینیسموس عبارت هستند از:
- ترس از درد هنگام رابطه
- ترس از بارداری
- اضطراب از عملکرد جنسی
- باور دربارۀ بسیار کوچک و تنگ بودن واژن
- معاینۀ نادرست و آزاردهنده توسط پزشک بی‌تجربه
- شرم یا احساس گناه به دلیل برقراری رابطه
- تجربه کردن رابطه‌های ناخوشایند در گذشته و قربانی سوءاستفادۀ جنسی شدن
- تجربه‌های دوران کودکی مانند دیدن تصاویر جنسی و هرزه‌نگاری در سن پایین
درجات واژینیسموس
درجه‌بندی واژینیسموس فرآیند ارزیابی و توصیۀ درمان مناسب را برای پزشکان آسان‌تر می‌کند. مقیاس لامونت (Lamont) سیستمی برای درجه‌بندی واژینیسموس است. واژینیسموس در مقیاس لامونت به چهار درجه به شرح زیر تقسیم‌بندی می‌شود:
- درجۀ 1: واژینیسموس درجۀ 1 خفیف‌ترین نوع است. چنانچه پزشک به فرد اطمینان خاطر بدهد و او آرامش پیدا کند، عضلات کف لگن شل می‌شود و پزشک می‌تواند معاینه را انجام بدهد.
- درجۀ 2: انقباض عضلات کف لگن حتی با آرامش خاطر دادن پزشک از بین نمی‌رود. در نتیجه بیمار نمی‌تواند عضلات را هنگام معاینه شل کند.
- درجۀ 3: واژینیسموس درجۀ 3 با انقباض شدید عضلات کف لگن همراه است؛ انقباض در حدی شدید است که بیمار باسن خود را برای اجتناب از معاینه بالا می‌برد.
- درجۀ 4: بیمار به هیچ وجه اجازۀ معاینه نمی‌دهد، باسن را بالا می‌برد، بدن را جمع می‌کند و عقب می‌کشد و ران‌ها را به هم می‌چسباند.
البته درجۀ پنجمی نیز توسط پاچیک (Pacik) به این مقیاس افزوده شد.
- درجۀ 5: واکنش شدید بیمار برای جلوگیری از دخول و معاینه با افزایش آدرنالین همراه است که باعث تپش قلب، نفس‌نفس زدن، لرزیدن، حالت تهوع، گریۀ غیرقابل‌کنترل، سرگیجه و غش کردن، میل به پایین پریدن از تخت معاینه و فرار از مطب می‌شود.
آیا واژینیسموس قابل درمان است
واژینیسموس قابل‌درمان است و روش‌های مختلفی نیز برای رفع این انقباض‌های غیرارادی دردناک وجود دارد. اما مهم‌ترین عامل موفقیت در درمان واژینیسموس خود شما هستید. واژینیسموس عارضه‌ای است که بسیاری از بانوان درگیر آن، از بحث کردن دربارۀ آن شرمسار هستند و حتی هنگام مراجعه به پزشک نیز با اضطراب و نگرانی دربارۀ آن صحبت می‌کنند.
پیش از هر چیز باید از سرزنش کردن خود دست بردارید و باور کنید که واژینیسموس نیز عارضه‌ای مانند ده‌ها عارضۀ دیگر، از جمله اختلال‌های جنسی مردانه مانند اختلال نعوظ است که با مراجعه به پزشک و پیگیری برطرف می‌شود. از آن‌جا که اکثر موارد واژینیسموس علت روانشناختی دارند، مراجعه به مشاور و سکس‌تراپیست در کنار ورزش‌درمانی و حساسیت‌زدایی به کمک دیلاتور عموماً نخستین خط درمان واژینیسموس است.
هر چه واژینیسموس شدیدتر شود، درمان آن سخت‌تر می‌شود. بنابراین اگر نشانه‌های این عارضه را تجربه کردید، هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. بر اساس نتایج یک پژوهش، نرخ موفقیت درمان واژینیسموس درجۀ 1 و آمیزش بدون درد پس از درمان، 100 درصد در چهار جلسه بود که برای واژینیسموس درجۀ 4 به 92 درصد در هشت جلسه کاهش یافت (منبع).
رمز نتیجه گرفتن از درمان واژینیسموس این است که پیگیر باشید، تمرین‌های تجویزشده توسط متخصص زنان را مرتب انجام بدهید و خود را مقصر ندانید. اگر به دلایلی مانند بارداری مدتی رابطه نداشتید و نتوانستید تمرین‌ها را انجام بدهید، هرچه سریع‌تر تمرین‌های شل‌کردن عضلات و حساسیت‌زدایی را دوباره شروع کنید تا واژینیسموس عود نکند. بانوان بسیاری پس از درمان توسط یک پزشک ماهر توانسته‌اند از زندگی زناشویی خود لذت ببرند و صاحب فرزند نیز بشوند. چند نمونه از درمان موفق واژینیسموس را در فیلم‌های زیر مشاهده می‌کنید.
درمان واژینیسموس
درمان واژینیسموس با تمرکز بر کاهش انقباض عضلات کف لگن و رفع اضطراب یا ترس از دخول انجام می‌شود. اگرچه روش درمان برای تمام بانوان درگیر این عارضه یکسان نیست و به شدت عارضه و علت بروز آن بستگی دارد، اما روان‌درمانی و تمرین‌های عضلات کف لگن عموماً از مؤلفه‌های اصلی درمان واژینیسموس هستند. برای آن که نرخ موفقیت درمان به حداکثر برسد، پزشکان عموماً طرح درمانی متشکل از چند روش را با توجه به نیازها و شرایط خاص هر فرد برای او تهیه می‌کنند. در ادامه به روش‌های درمان واژینیسموس می‌پردازیم.
مراجعه به روانشناس سکس‌تراپیست
زمانی‌که متخصص زنان و زایمان واژینیسموس را تشخیص بدهد و به این نتیجه برسد که این اختلال فاقد منشأ جسمی و دارای ریشۀ روانشناختی است، مراجع را به مشاور، متخصص زوج‌درمانی یا سکس‌تراپیست معرفی می‌کند. مداخله‌های روانی غالباً مبتنی بر این مفهوم هستند که واژینیسموس ریشه در مشکلات زناشویی، تجربه‌های جنسی ناخوشایند در سن پایین یا ناآگاهی از مسائل مرتبط با رابطه جنسی دارد. درمان و مشاورۀ فردی برای شناسایی و حل مشکلات روانی انجام می‌شود که محرک یا تشدیدکنندۀ این اختلال هستند. واژینیسموس در زوج‌درمانی به صورت مشکلی برای زوجین، یعنی هم زن و هم مرد، تعریف می‌شود و درمان عمدتاً با تمرکز بر پیشینۀ زوجین در برقراری رابطۀ جنسی و دیگر مشکلات رابطۀ زناشویی پیش می‌رود.
جلسات سکس‌تراپی پس از ارزیابی وضعیت، بر تعیین هدف، تکنیک‌های کاهش اضطراب، آموزش، شناخت نیازهای خود و همسر، تعدیل باورهای مذهبی و اجتماعی دربارۀ رابطۀ جنسی و پویایی رابطه متمرکز می‌شوند. جلسات به صورت فردی یا با حضور زوجین برگزار می‌شوند. مشاور تکلیف‌های معینی مانند گفتگو یا تلاش برای حساسیت‌زدایی از واژن با استفاده از دیلاتور را در هر جلسه برای مراجعین تعیین می‌کند. ذکر این نکته لازم است که اگرچه برای مواردی که مشکلات جسمی علت اصلی واژینیسموس هستند، روان‌درمانی ضروری نیست، اما چون تجربه‌های جنسی ناموفق عموماً اثرات مخربی بر زندگی زناشویی و اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس همسران دارند، روان‌درمانی به این گروه نیز برای بهبود کیفیت زندگی توصیه می‌شود.
درمان شناختی رفتاری
یکی از کارآمدترین رویکردهای روان‌شناسی برای درمان واژینیسموس درمان شناختی رفتاری (CBT) است. CBT به مراجعین کمک می‌کند تا متوجه شوند که چه رفتارها و هیجاناتی باعث بروز این عارضه می‌شوند. CBT روشی مؤثر برای درمان اضطراب، افسردگی و واژینیسموس محسوب می‌شود. درمان معمولاً با یادگیری مطالبی دربارۀ آناتومی و اتفاقاتی شروع می‌شود که در زمان تحریک جنسی و آمیزش در بدن رخ می‌دهند و مراجعین با ساختار و عملکرد عضله‌های درگیر در واژینیسموس نیز آشنا می‌شوند. تکنیک‌های تن‌آرامی و حرکات خاص منقبض‌کننده و شل‌کنندۀ عضلات نیز به بانوان آموزش داده می‌شوند. سپس به تدریج تمرین‌هایی شامل قرار دادن انگشت و دیلاتور در واژن به برنامه اضافه می‌شود و از بانوان خواسته می‌شود که آن‌ها را در خانه انجام بدهند.
بر اساس نتایج یک پژوهش، درمان شناختی رفتاری و پس از آن استفاده از دیلاتور اثربخش‌ترین روش‌ها برای درمان واژینیسموس به شمار می‌آیند (منبع). نرخ موفقیت درمان شناختی رفتاری واژینیسموس بیش از 91 % گزارش شده است (منبع). جلسات درمان معمولاً به صورت هفتگی انجام می‌شود تا مراجعین فرصت کافی برای تمرین داشته باشند. طول هر جلسه نیز بین 45 تا 60 دقیقه است. تعداد جلسات باید با توجه به میزان پیشرفت مراجعین و شدت واژینیسموس انجام شود اما به‌طور میانگین 10 جلسه توصیه می‌شود.
هیپنوتیزم
هیپنوتیزم یکی از مداخله‌های روانشناختی برای درمان واژینیسموس است که معمولاً یک بار در هفته به مدت 60 دقیقه انجام می‌شود. درمانگر فرد را به فکر کردن دربارۀ تصویرهای ذهنی از رابطۀ جنسی لذت‌بخش با تجربه‌ها و نتایج خوشایند تشویق می‌کند. سپس سعی می‌کند طی گفتگو متوجه شود که آیا مراجعه‌کننده قادر است این تصورات را در زندگی خود نیز پیاده کند یا خیر. همچنین در جلسات هیپنوتیزم دربارۀ مشکلات اصلی ایجادکنندۀ واژینیسموس تحقیق می‌شود یا درمانگر تلاش می‌کند احساسات ناخوشایند فرد دربارۀ رابطه را به هیجاناتی خوشایند تبدیل کند یا ترس‌های او را از بین ببرد. بررسی روابط علت و معلولی و القای این باور به مراجعه‌کننده که می‌تواند از اسپاسم عضلات واژن جلوگیری کند، کمک بسیار مؤثری به برخی بانوان می‌کند (منبع).
| اثربخشی روان‌درمانی |
|---|
| بیش از 91 درصد |
| درجه واژینیسموس |
| تمام درجه‌ها |
| تعداد جلسات مورد نیاز (طول درمان) |
| وابسته به شدت عارضه و تعهد مراجعین به درمان (میانگین 10 جلسه) |
| برای چه کسانی مناسب است؟ |
| برای تمام موارد دارای ریشۀ روانشناختی |
| برای چه کسانی ضروری نیست؟ |
| برای موارد با علت جسمی |
ورزش‌درمانی با انجام حرکت کگل و حرکات شل‌کنندۀ عضلات کف لگن
عضلات کف لگن ارتباط نزدیکی با اندام‌های جنسی دارند و منقبض شدن آن‌ها موجب می‌شود واژن و مجرای خروج ادرار به سمت استخوان شرمگاهی کشیده شوند و دردهایی مانند درد واژینیسموس تولید شود. بالعکس شل‌شدن این عضلات کاهش میل جنسی را به دنبال دارد. انجام دادن ورزش‌های عضلات کف لگن موجب افزایش خون‌رسانی و روان‌سازی واژن و بهبود واکنش‌های دستگاه عصبی خودمختار می‌شود (منبع).
برای افزایش کنترل بر عضلات کف لگن لازم است که حرکاتی برای منقبض و شل‌کردن عضلات به بانوان آموزش داده شود. حرکت کگل که برای تقویت عضلات کف لگن و انقباض آن‌ها انجام می‌شود، حرکت بسیار ساده‌ای است که در هر حالت و زمانی از روز قابل‌انجام است. برای انجام ورزش کگل کافی است عضلاتی را که از آن‌ها برای متوقف کردن جریان ادرار استفاده می‌کنید، به مدت 5 ثانیه منقبض کنید. این حرکت را سه مرتبه در روز، هر مرتبه 8 تا 12 بار انجام بدهید.
از سوی دیگر چون منقبض شدن عضلات کف لگن علت اصلی واژینیسموس است، باید حرکات مخصوص شل کردن این عضلات نیز به بانوان آموزش داده شود. در ادامه چند حرکت ساده که برای رفع تنش عضلات کف لگن و درمان واژینیسموس مفید هستند، توضیح داده می‌شوند.
تنفس دیافراگمی
تنفس شکمی عمیق تأثیر مهمی بر تن‌آرامی عضلانی و شل کردن عضلات کف لگن دارد. برای انجام این حرکت به روش زیر عمل کنید:
- به پشت دراز بکشید و زانوها را خم کنید.
- یک دست را روی شکم و یک دست را روی قفسۀ سینه بگذارید.
- دم عمیقی را از راه بینی انجام بدهید. دست روی قفسۀ سینه باید ثابت بماند، اما دست روی شکم باید بالا بیاید.
- همان‌طور که نفس را از راه دهان بیرون می‌دهید، عضلات شکم را منقبض کنید و بگذارید شکم پایین برود.
- 10 تا 20 نفس عمیق بکشید.
حرکت بچه
برای انجام این حرکت طبق مراحل زیر پیش بروید:
- چهار دست و پا روی زمین قرار بگیرید.
- زانوها را کمی بیش از عرض لگن باز کنید و نوک انگشتان شست را به هم بچسبانید.
- باسن‌ها را رو به عقب به سمت پاشنه‌ها ببرید و بازوها را بکشید.
- نفش را بیرون بدهید و بالاتنه را به زمین نزدیک‌تر کنید.
- 5 تا 10 ثانیه در این حالت بمانید.
حرکت مار کبرا
این حرکت یوگا طی مراحل زیر انجام می‌شود:
- روی شکم دراز بکشید. کف هر دست را کنار شانه بگذارید و سر را بالا بیاورید.
- همان‌طور که عمل دم را انجام می‌دهید، نوک پنجه‌ها، ران‌ها و استخوان شرمگاهی را محکم به زمین فشار بدهید، بازوها را صاف کنید و قفسۀ سینه را از روی زمین بلند کنید.
- همان‌طور که قفسۀ سینه را بالا می‌برید، کتف‌ها را به هم فشار بدهید.
- 5 تا 10 ثانیه در این حالت بمانید.
- نفس را هنگام پایین آمدن بیرون بدهید.
حرکت کودک خوشحال
این حرکت یوگا طی مراحل زیر انجام می‌شود:
- به پشت دراز بکشید. نفس را بیرون بدهید و زانوها را به شکم نزدیک کنید.
- عمل دم را انجام بدهید، از بیرون پاها بگیرید و زانوها را کمی بیشتر از عرض لگن باز کنید.
- زانوها را به سمت زیربغل ببرید.
- برای ایجاد مقاومت بیشتر، پاها را رو به بالا، برخلاف فشار رو به پایین دست‌ها، فشار بدهید.
- 5 تا 10 ثانیه در این حالت بمانید.
اسکات عمیق
این حرکت کششی را طبق مراحل زیر انجام بدهید:
- بایستید و پاها را بیشتر از عرض لگن باز کنید. نوک پنجه‌ها باید رو به جلو باشد.
- زانوها را به آرامی خم کنید و باسن را مانند زمانی که می‌خواهید بنشینید، رو به عقب فشار بدهید.
- همان‌طور که بدن را پایین می‌برید، آرنج‌ها را به سمت داخل ببرید و کف دست‌ها را به هم بچسبانید.
- ناف را به سمت ستون فقرات بکشید.
- 5 ثانیه در این حالت بمانید.
| اثربخشی ورزش‌درمانی |
|---|
| بالا، مفید برای تسهیل درمان‌های دیگر مانند استفاده از دیلاتور |
| درجه واژینیسموس |
| تمام درجه‌ها |
| طول درمان |
| مداوم |
| برای چه کسانی مناسب است؟ |
| برای همه به جز بانوان دچار آسیب‌دیدگی عضلانی |
| برای چه کسانی مناسب نیست؟ |
| دچار آسیب‌دیدگی یا پارگی عضلات لگن |
حساسیت‌زدایی با استفاده از دیلاتور
حساسیت‌زدایی از واژن و وارد کردن انگشت و دیلاتور در آن، نوعی مواجهۀ عینی با محرک ترس‌آور است. این روش علاوه بر کمک به بازآموزی عضلات و عادت دادن آن‌ها به تحمل ورود چیزی به داخل واژن، به بانوان اطمینان خاطر میدهد که دخول دردناک نیست و توان تحمل آن را دارند. حساسیت‌زدایی از واژن را با لمس اطراف واژن و سپس باز کردن لابیا شروع کنید. پس از چند روز یک انگشت را تا بند اول در واژن فرو کنید. ناخن را قبل از انجام این تمرین کوتاه کنید و از ژل لوبریکانت استفاده کنید یا تمرین را در حمام انجام بدهید. به‌تدریج سه انگشت را وارد واژن کنید. وقتی تحمل ورود انگشتان آسان شد، دیلاتور را جایگزین انگشت کنید.
دیلاتور واژن وسیله‌ای لوله‌ای‌شکل از جنس پلاستیک یا سیلیکون پزشکی است که برای کشش بافت واژن، داخل آن قرار داده می‌شود. دیلاتور انعطاف‌پذیری واژن و قدرت عضلات کف لگن را به تدریج افزایش میدهد تا دخول آسان‌تر شود. استفاده از دیلاتور به بانوان کمک می‌کند تا انقباض عضلانی را بیشتر تحت کنترل خود دربیاورند و بافت واژن و عضلات کف لگن را به وجود شیء خارجی در واژن عادت بدهند. تحقیقات نشان میدهد که جایگزین کردن دیلاتور با انگشت نرخ موفقیت درمان را افزایش میدهد (منبع).
وقتی توانستید ورود دیلاتور را به راحتی تحمل کنید، سعی کنید آن را به مدت 10 تا 15 دقیقه در واژن نگه دارید تا عضلات به فشار عادت کنند. به مرور از دیلاتورهای بزرگ‌تر استفاده کنید. برای ایجاد صمیمیت بیشتر و مشارکت دادن همسر خود در روند درمان بهتر است از او نیز برای قرار دادن دیلاتور در واژن کمک بگیرید. آمیزش را پس از ورود بدون درد بزرگ‌ترین دیلاتور امتحان کنید. بهره‌گیری از تکنیک‌های تن‌آرامی در طول تمرین به رفع اضطراب و آسان‌تر شدن دخول کمک می‌کند.
توصیه می‌شود تمرین با دیلاتور را در یک تا دو ماه اول سه یا چهار بار در هفته، روزی دو ساعت انجام بدهید. دو روز متوالی از دیلاتور استفاده نکنید، چون ممکن است واژن تحریک شده و درد بگیرد. در روزهایی که از دیلاتور استفاده نمی‌کنید، ورزش کگل را انجام بدهید. پس از دو ماه 30 تا 60 دقیقه تمرین در روز کافی است. خوابیدن با دیلاتور نیز می‌تواند اقدام مفیدی برای حساسیت‌زدایی از واژن باشد. چنانچه پس از مدتی احساس کردید واژینیسموس در حال عود است و هنگام نزدیکی دچار درد می‌شوید، مدت زمان استفاده از دیلاتور را افزایش بدهید.
| اثربخشی دیلاتور |
|---|
| بسیار بالا |
| درجه واژینیسموس |
| درجۀ 1 و 2 |
| طول درمان |
| یک سال |
| برای چه کسانی مناسب است؟ |
| واژینیسموس خفیف |
| برای چه کسانی مناسب نیست؟ |
| واژینیسموس شدید |
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی به دلیل تأثیری که در شل کردن عضلات، افزایش خاصیت انعطاف‌پذیری واژن، آگاهی از وضعیت عضلانی و بهبود حس عمقی دارد، یکی از بخش‌های مهم درمان واژینیسموس است. فیزیوتراپیست‌ها روش‌های مختلفی را برای درمان واژینیسموس به کار می‌برند که از آن جمله می‌توان به ماساژ، درمان‌دستی، تحریک‌الکتریکی، بیوفیدبک، حساسیت‌زدایی با دیلاتور واژن و حرکات ورزشی کف لگن اشاره کرد. معمولاً ترکیبی از روش‌های فیزیوتراپی و روان‌درمانی برای درمان بهینۀ واژینیسموس به کار برده می‌شود. برای مثال در یک پژوهش درمانی ترکیبی شامل تحریک الکتریکی همراه با بیوفیدبک و درمان شناختی رفتاری بر روی شرکت‌کنندگان انجام شد و واژینیسموس همگی آنان با موفقیت درمان شد (منبع).
- ماساژ و درمان‌دستی: فیزیوتراپیست‌ها تکنیک‌های درمان‌دستی مانند ماساژ و آزادسازی نقاط ماشه‌ای را برای کاهش درد و تنش داخل لگن انجام می‌دهند. ماساژ دادن برای رفع اختلال بافت‌های پیوندی مفید است و شل‌کردن عضلات را برای بانوان آسان‌تر می‌کند.
- تحریک‌الکتریکی: عضلات کف لگن در تحریک‌الکتریکی با استفاده از جریان برق خفیف منقبض می‌شوند. به این ترتیب فرد بهتر می‌تواند عضلات مرتبط با دخول را شناسایی کند. تحریک‌الکتریکی معمولاً همراه با بیوفیدبک انجام می‌شود.
- بیوفیدبک: در این روش با استفاده از یک حسگر فشاری واژینال یا مقعدی، فیدبکی شنیداری یا دیداری تولید می‌شود که شدت انقباض عضله را نشان میدهد. بیوفیدبک به فرد نشان میدهد که چگونه تنش عضلات کف لگن را کمتر کند و در نتیجه هنگام دخول دچار درد نشود. چون بیوفیدبک از طریق ورود پروب انجام می‌شود، ممکن است این روش برای تمام بانوان دچار واژینیسموس درجۀ 3 و 4 مناسب نباشد. استفاده از بیوفیدبک در کنار روش‌های دیگر، نرخ کلی موفقیت درمان را افزایش میدهد (منبع).
- لیزر: لیزر در موارد واژینیسموس خفیف که بیمار تحمل ورود پروب لیزر را دارد، برای افزایش لغزندگی واژن و رفع درد و خشکی واژن توصیه می‌شود. انرژی لیزر با افزایش جریان خون و القای کلاژن‌سازی برای بهبود سلامت واژن مفید است. در یک پژوهش 95 درصد بانوان مبتلا به واژینیسموس از نتایج لیزرتراپی رضایت داشتند (منبع). هشت تا ده جلسه درمان ده دقیقه‌ای برای رفع عوارض واژینیسموس پیشنهاد می‌شود.
- شاک‌ویو‌تراپی: شاک‌ویو‌تراپی درمانی ایمن و غیرتهاجمی است که در آن از امواج ضربه‌ای پرتوان استفاده می‌شود. امواج ساطع‌شده از دستگاه با نفوذ در بافت باعث افزایش جریان خون و کاهش حساسیت عصبی شدید می‌شوند. همچنین این روش به افزایش لغزندگی واژن و کاهش تنش عضلانی کمک می‌کند (منبع). درمان معمولاً در شش جلسۀ بیست‌دقیقه‌ای انجام می‌شود.
| اثربخشی فیزیوتراپی |
|---|
| بسیار بالا |
| درجه واژینیسموس |
| تمام درجه‌ها، بسته به روش مورداستفاده |
| طول درمان |
| میانگین 8 جلسه |
| برای چه کسانی مناسب است؟ |
| برای تمام بانوان مبتلا به واژینیسموس |
رادیوفرکوئنسی (RF)
رادیوفرکوئنسی (RF) مبتنی بر استفاده از جریان متناوب پرتوان در نزدیکی یا عصب یا ساختارهای گانگلیون است. هرچند سازوکار اثرگذاری RF برای درمان واژینیسموس هنوز کاملاً مشخص نشده است، به نظر می‌رسد RF از طریق نوعی تعدیل عصبی، یعنی تغییر در تبدیل و انتقال سیگنال‌ها در امتداد گذرگاه‌های عصبی به درمان واژینیسموس کمک می‌کند.
RF به دو روش متناوب و پالسی انجام می‌شود. نوع متناوب حرارتی را روی بافت هدف ایجاد می‌کند که با متوقف کردن انتقال سیگنال‌ها موجب کاهش درد می‌شود. اما در RF پالسی به دلیل متناوب بودن جریان، حرارت پخش شده و بافت سلولی حفظ می‌شود و انسداد عصبی رخ نمی‌دهد. آر اف پالسی تغییراتی مولکولی را ایجاد می‌کند که در نهایت باعث تغییر و تبدیل سیگنال‌های درد می‌شوند (منبع).
چون لازم است که پروب دستگاه وارد واژن شود و مدتی در واژن بماند، جلسات اول درمان معمولاً تحت بیهوشی انجام می‌شود. در یک پژوهش دو جلسه درمان RF به مدت 40 دقیقه بر روی بانوان مبتلا به واژینیسموس انجام شد که فاصلۀ بین جلسات درمان یک هفته بود. عملکرد جنسی 77 درصد بانوان دو هفته پس از جلسۀ دوم درمان بهبود معناداری یافت (منبع).
| اثربخشی RF |
|---|
| بالا |
| درجه واژینیسموس |
| تمام درجه‌ها، در صورت لزوم تحت بیهوشی |
| طول درمان |
| 2 جلسه |
| برای چه کسانی مناسب است؟ |
| برای تمام بانوان مبتلا به واژینیسموس |
تزریق بوتاکس
تزریق بوتاکس باعث فلج شدن عضلۀ تزریق‌شده می‌شود؛ در نتیجه عضله دیگر منقبض نمی‌شود. چون انقباض دردناک عضلات کف لگن علت اصلی واژینیسموس است، بنابراین انتظار می‌رود تزریق بوتاکس این مشکل را برطرف کند. متخصص زنان بوتاکس را در چند نقطه از عضلۀ پیازی ـ اسفنجی یا همان عضلۀ دور واژن تزریق می‌کند. چنانچه پزشک تشخیص بدهد که عضله‌های دیگر نیز در ایجاد انقباض نقش دارند، برای جلوگیری از انقباض آن‌ها در آن عضلات نیز بوتاکس تزریق می‌کند. در یک پژوهش، تزریق بوتاکس مقاومت در برابر معاینۀ واژن را در 95 درصد شرکت‌کنندگان کاهش داد و 75 درصد نیز رابطۀ جنسی رضایت‌بخشی را پس از تزریق اول تجربه کردند (منبع).
تزریق بوتاکس با توجه به شدت واژینیسموس تحت بیهوشی یا با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. کل این درمان سرپایی 20 دقیقه زمان می‌برد و محل تزریق تا چند روز دردناک خواهد بود. اثرگذاری کامل بوتاکس یک هفته طول می‌کشد و پس از آن می‌توان تمرین با دیلاتور را شروع کرد. تزریق بوتاکس به بانوان دچار عفونت موضعی، حساسیت شدید به آلبومین، مبتلا به اختلالات عصبی ـ عضلانی و خونریزی‌دهنده و مصرف‌کنندگان داروهای ضدانعقادی توصیه نمی‌شود.
البته ماندگاری اثر بوتاکس دو تا چهار ماه است و در موارد نادر باعث بی‌اختیاری ادرار خفیف، تاری دید موقت و خشکی شدید واژن می‌شود (منبع). با توجه به عوارض جانبی تزریق بوتاکس و موقتی بودن اثر آن، این روش عموماً اولین روشی نیست که برای درمان واژینیسموس پیشنهاد می‌شود. به‌علاوه چون تزریق بوتاکس علت اصلی واژینیسموس را درمان نمی‌کند، این تزریق هیچ‌گاه تنها روش درمان نیست. بااینحال در موارد واژینیسموس شدید که فرد قادر به تمرین با دیلاتور یا تحمل درمان‌هایی مانند لیزر و فیزیوتراپی نیست، تزریق بوتاکس می‌تواند انجام این درمان‌ها را تسهیل کند و زمینه‌ساز درمانی موفق و ماندگار شود. نرخ موفقیت تزریق بوتاکس برای داشتن رابطه‌ای رضایت‌بخش در مطالعات مختلف 62 تا 100 درصد گزارش شده است (منبع).
| اثربخشی بوتاکس |
|---|
| 62 تا 100 درصد در کنار درمان‌های دیگر |
| درجه واژینیسموس |
| تمام درجات، عموماً برای درجات شدید |
| تعداد جلسات مورد نیاز |
| یک تزریق در چند نقطه |
| ماندگاری نتایج |
| دو تا چهار ماه |
| برای چه کسانی مناسب است؟ |
| دچار واژینیسموس شدید و مقاوم در برابر درمان‌های دیگر |
| برای چه کسانی مناسب نیست؟ |
| دچار عفونت موضعی، حساسیت شدید به آلبومین، مبتلا به اختلالات عصبی ـ عضلانی و خونریزی‌دهنده و مصرف‌کنندگان داروهای ضدانعقادی |
| دوران نقاهت |
| چند روز |
| عوارض و خطرات احتمالی |
| خشکی واژن، تاری دید، بی‌اختیاری ادرار |
جراحی
جراحی روشی سریع و مؤثر برای درمان واژینیسموس است. متخصص در این روش، بخشی از بافت واژن را که باعث می‌شود دخول مشکل شود، برش می‌زند و برمی‌دارد. جراحی با توجه به تهاجمی بودن و احتمال بروز عوارض عموماً آخرین راهی است که برای درمان واژینیسموس مقاوم در برابر روش‌های غیرتهاجمی و کم‌تهاجمی پیشنهاد می‌شود. البته در صورت وجود ناهنجاری‌های ساختاری و مادرزادی نیز جراحی ضرورت می‌یابد. جراحی واژینیسموس به دو روش زیر انجام می‌شود:
- هایمنکتومی: متخصص برشی را روی هایمن (غشای نازک روی دهانۀ واژن) یا پردۀ بکارت ایجاد می‌کند. به این ترتیب فشار از بین می‌رود و دخول آسان‌تر می‌شود.
- وستیبلکتومی: جراح بافت حساس واقع در وستیبول (ناحیۀ اطراف دهانۀ واژن) را برمی‌دارد تا درد و ناراحتی در زمان دخول کمتر شود.
بسیاری از بانوان چند هفته پس از اتمام دورۀ نقاهت رابطۀ جنسی بدون‌دردی را تجربه می‌کنند. در این مدت استفاده از دیلاتور پس از جراحی برای شل کردن بخش‌های دیگر عضلات واژن نیز توصیه می‌شود. درمان‌های دیگر مانند روان‌درمانی نیز از قبل جراحی تا بعد آن انجام می‌شوند تا علت زمینه‌ای بروز این مشکل نیز از بین برود.
جراحی واژینیسموس کمتر از یک ساعت زمان می‌برد و تحت بیهوشی یا بی‌حسی همراه با آرام‌بخشی انجام می‌شود. این نوع جراحی‌ها عموماً ایمن هستند و مهم‌ترین عارضۀ آن‌ها این است که واژینیسموس پس از جراحی برطرف نشود. از عوارض دیگر می‌توان به ورم، التهاب، خونریزی شدید و آسیب دیدن ناحیۀ دور هایمن اشاره کرد. اکثر بانوان چند روز پس از جراحی می‌توانند فعالیت‌های عادی روزمره را ازسربگیرند و 3 تا 4 هفته پس از جراحی رابطۀ جنسی داشته باشند.
| اثربخشی جراحی |
|---|
| بسیار بالا در کنار درمان‌های دیگر مانند دیلاتور |
| درجه واژینیسموس |
| شدید و مقاوم در برابر درمان‌های دیگر |
| ماندگاری نتایج |
| دائمی |
| برای چه کسانی مناسب است؟ |
| دچار واژینیسموس شدید یا دارای دلایل ساختاری |
| برای چه کسانی مناسب نیست؟ |
| واژینیسموس خفیف و دارای دلایل روانشناختی |
| دوران نقاهت |
| چند روز |
| عوارض و خطرات احتمالی |
| خونریزی شدید، عفونت، درد، ورم و برطرف نشدن مشکل واژینیسموس |
عوارض عدم درمان واژینیسموس
غیرممکن یا دشوار بودن دخول، بارزترین تظاهر بالینی واژینیسموس است که با ترس و پریشانی همراه است. زن دچار درد، ترس، شرم و احساس گناه می‌شود؛ مرد نیز ناکامی را تجربه می‌کند و ممکن است در پی تلاش‌های طولانی و مکرر ناموفق، درگیر عوارضی شبیه به اختلال نعوظ شود. به این ترتیب واژینیسموس زندگی جنسی و زناشویی را تحت‌الشعاع قرار میدهد و سلامت روان همسران را با دامن زدن به اضطراب، کاهش عزت‌نفس، اعتمادبه‌نفس، میل جنسی و رضایت از زندگی به خطر می‌اندازد. از این گذشته چنانچه دخولی انجام نشود، بارداری تقریباً غیرممکن می‌شود و لذت نبردن از رابطۀ زناشویی و صاحب فرزند نشدن، زندگی مشترک را در خطر رسیدن به بن‌بست طلاق قرار میدهد.
چه بیماری‌هایی علائم مشابه با واژینیسموس دارند؟
عارضه‌های دیگری نیز وجود دارند که علائم آن‌ها مشابه علائم واژینیسموس است. این عارضه‌ها و علائم افتراق‌دهندۀ آن‌ها از واژینیسموس را در ادامه به اختصار توضیح می‌دهیم. همچنین خلاصه‌ای از مطالب این بخش را در جدول زیر مشاهده می‌کنید.
ولوودینیا
ولوودینیا درد مزمنی است که در فرج، واژن و اندام تناسلی حس می‌شود و دلیل مشخصی ندارد. درد سه ماه یا بیشتر استمرار دارد و ممکن است در یک نقطه از اندام تناسلی یا تمام آن حس شود، مداوم باشد یا در اثر تحریکی مانند دویدن، لمس اندام تناسلی، قرار دادن تامپون یا رابطۀ جنسی شروع شود. از دلایل احتمالی این عارضه می‌توان به اضطراب، افسردگی، التهاب، عوامل هورمونی و ژنتیکی، آسیب عصبی، واکنش بلندمدت به عفونت‌های واژن، ضعیف شدن یا انقباض عضلات کف لگن و تحریک پوست اشاره کرد.
تفاوت ولوودینیا با واژینیسموس در این است که درد فرج و واژن در ولوودینیا مداوم است و حتی در صورت مداوم نبودن، علاوه بر دخول، عوامل دیگری مانند ورزش و نشستن نیز محرک شروع درد هستند. از این گذشته درد واژینیسموس منحصر به عضلات کف لگن است و فرج دردناک و حساس نیست. به‌علاوه ولوودینیا با علائم دیگری مانند سوزش، خارش و نبض زدن نیز همراه است.
دیسپارونی
دیسپارونی یا اختلال رابطۀ جنسی دردناک، به درد مداوم یا عودکننده‌ای گفته می‌شود که قبل از رابطۀ جنسی، در طول رابطه یا پس از آن شروع می‌شود. برخی بانوان تا چند ساعت پس از رابطه از درد ضربان‌دار رنج می‌برند. این درد می‌تواند سطحی یا در عمق واژن باشد. دلایل دیسپارونی می‌تواند جسمی مانند عفونت، آندومتریوز یا کیست، یا روانی مانند ترس و اضطراب از دخول یا سابقۀ رابطۀ جنسی ناخوشایند باشد.
تفاوت اصلی دیسپارونی با واژینیسموس در این است که در دیسپارونی دخول انجام می‌شود، اما دردناک است؛ حال آن که دخول در واژینیسموس تقریباً غیرممکن است.
عفونت‌های واژن
واژینیت یا التهاب و عفونت واژن عارضۀ بسیار شایعی است که حتی در صورت نداشتن رابطۀ جنسی هم بروز می‌یابد و لزوماً عفونت مقاربتی نیست. عفونت واژن می‌تواند باکتریایی، قارچی، انگلی یا از نوع کلامیدیا و زگیل تناسلی باشد. عدم‌تعادل میکروبی، ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، مصرف آنتی‌بیوتیک، زیست‌داروها یا داروهای سرکوب‌کنندۀ سیستم ایمنی، رابطۀ جنسی پرخطر و حساسیت به فرآورده‌های بهداشتی از دلایل عفونت واژن به شمار می‌آیند.
افتراق عفونت از واژینیسموس نسبتاً آسان است، چون عفونت علاوه بر درد هنگام دخول عموماً با علائم دیگری مانند ترشحات بدبوی واژن، احساس سوزش هنگام ادرار، درد لگن، تب و لرز نیز همراه است.
عفونت مثانه (سیستیت)
سیستیت بینابینی یا سندرم درد مثانه عارضۀ مزمنی است که با احساس درد و فشار در مثانه و گاهی درد لگن همراه است. دیواره‌های مثانه در اثر این عارضه تحریک و ملتهب می‌شوند و فرد دچار تکرر ادرار می‌شود، اگرچه خروجی ادرار در هر بار تخلیه اندک است. آسیب دیدن عضلات کف لگن یا دیوارۀ مثانه و واکنش التهابی سیستم ایمنی از دلایل بروز این عارضه محسوب می‌شوند.
عفونت مثانه علاوه بر آن که باعث احساس درد هنگام آمیزش می‌شود، با علائمی متمایز از علائم واژینیسموس مانند دردهای شدید لگنی و شکمی، فوریت و تکرر ادرار، حتی در طول شب همراه است.
اختلال عملکرد کف لگن
اختلال عملکرد کف لگن به عارضۀ شایعی اشاره دارد که باعث می‌شود فرد نتواند عضلات کف لگن را برای تخلیۀ ادرار و مدفوع به خوبی شل و هماهنگ کند. منقبض ماندن عضلات کف لگن در زمانی‌که باید شل بشوند، باعث دشواری در دفع، تخلیه نشدن کامل ادرار و مدفوع و بی‌اختیاری ادرار می‌شود. آسیب دیدن عضلات کف لگن، استفادۀ بیش از حد از آن‌ها، سابقۀ بارداری و جراحی لگن، استرس و اضطراب از دلایل این اختلال است.
اختلال عضلات کف لگن علاوه بر آمیزش دردناک با علائم دیگری مانند تکرر ادرار، یبوست، بی‌اختیاری ادرار و مدفوع، احساس درد هنگام ادرار کردن و درد کمر، لگن، اندام تناسلی و راست‌روده نیز همراه است.
آتروفی واژن
به خشک و نازک شدن پوشش داخلی واژن آتروفی واژن گفته می‌شود. کاهش میزان استروژن علت اصلی این عارضه است. به همین دلیل آتروفی واژن عموماً در دوران قبل از یائسگی و یائسگی، یعنی زمانی رخ میدهد که تخمدان‌ها استروژن کمتری تولید می‌کنند. کاهش میزان استروژن در سنین پایین‌تر به دلایلی مانند شیمی‌درمانی یا برداشتن تخمدان‌ها نیز می‌تواند علت این عارضه باشد.
آتروفی واژن علاوه بر احساس درد هنگام آمیزش با علائمی مانند خارش و سوزش واژن، ترشحات زردرنگ، تکرر ادرار، بی‌اختیاری، ادرار خون‌آلود و احساس درد هنگام ادرار کردن و لکه‌بینی، به‌ویژه هنگام آمیزش همراه است.
عوامل روانشناختی
گاهی اوقات مشکلی به نام واژینیسموس کاذب (pseudo-vaginismus) وجود دارد. واژینیسموس کاذب عموماً دلایل روانشناختی دارد و انقباض عضلات ناشی از آن، غیرارادی رخ نمی‌دهد. بلکه فرد به دلایلی مانند اضطراب، ترس از درد و انزجار که گاهی در تجربه‌های ناخوشایند ریشه دارند، مانع انجام دخول و رابطه می‌شود.
| عارضه | علائم متمایزکننده |
|---|---|
| ولوودینیا | درد مداوم، وجود محرک‌های دیگری مانند دویدن، درگیر بودن فرج، سوزش، خارش و نبض زدن |
| دیسپارونی | ممکن بودن دخول برخلاف واژینیسموس، البته همراه با درد |
| عفونت‌های واژن | ترشحات بدبوی واژن، احساس سوزش هنگام ادرار، تب و لرز |
| عفونت مثانه | فوریت و تکرر ادرار، دردهای شدید شکمی و لگنی |
| اختلال عملکرد کف لگن | تکرر ادرار، بی‌اختیاری، یبوست، درد لگن، کمر، اندام تناسلی و راست‌روده |
| آتروفی واژن | تکرر ادرار، بی‌اختیاری، ادرار خون‌آلود و احساس درد هنگام ادرار کردن و لکه‌بینی |
| عوامل روانشناختی | ممانعت ارادی از برقراری رابطه به دلیل انزجار، اضطراب و ترس |
پرسش‌های متداول
معاینۀ بالینی برای تشخیص واژینیسموس چگونه انجام می‌شود؟
متخصص در جلسۀ اول فقط اندام تناسلی را نگاه می‌کند تا از وجود نداشتن زخم، آتروفی و انواع عفونت مطمئن شود. معاینۀ خارجی یا معاینۀ پایین واژن نیز برای ارزیابی میزان درد با لمس و فشار ملایم یا استفاده از سواب پنبه‌ای انجام می‌شود. معاینۀ تک‌انگشتی برای تعیین شدت عارضه و بررسی وضعیت عضلات کف لگن معمولاً در جلسۀ دوم یا سوم پس از آرامش خاطر دادن به بیماران انجام می‌شود.
واژینیسموس بر باروری اثر میگذارد؟
ارتباط مستقیمی بین باروری و واژینیسموس با دلایل روانشناختی وجود ندارد. بااینحال انجام نشدن دخول که طبیعیترین راه باردار شدن است، شانس باروری آسان را کاهش میدهد.
واژینیسموس بر عادت ماهانه اثر میگذارد؟
خیر، واژینیسموس هیچ ارتباطی با عادت ماهانه ندارد، اما برخی بانوان هنگام تلاش برای قرار دادن تامپون در واژن متوجه ابتلا به واژینیسموس می‌شوند.
آیا واژینیسموس خودبه‌خود برطرف می‌شود؟
چنانچه واژینیسموس علت روانی مانند اضطراب داشته باشد یا اکتسابی باشد و پس از شروع ناخوشایند رابطه بروز یابد، ممکن است پس از مدیریت آن علت یا جدایی از آن فرد برطرف شود. اما بسیاری از افراد نمی‌توانند بدون کمک متخصص بر ناراحتی‌های روانی خود غلبه کنند.
ممکن است کوچک بودن واژن علت واژینیسموس باشد؟
علت اصلی واژینیسموس انقباض غیرارادی عضلات کف لگن است و ارتباطی با کوچک بودن واژن ندارد. تنها مورد استثناء که بسیار نادر است، سندرم MRKH یا آژنزی واژینال است. اگرچه اندام تناسلی خارجی بیماران مبتلا به این سندرم عادی به نظر می‌رسد، اما آنان رحم یا واژن ندارند یا این اندام‌ها در آنان به اندازۀ کافی رشد نکرده است.
ممکن است وجود پردۀ بکارت علت واژینیسموس باشد؟
در موارد بسیار نادر ضخامت یا سفتی بیش از حد هایمن یا پردۀ بکارت دخول را دشوار می‌کند. در این صورت جراحی برداشتن پرده بکارت برای درمان واژینیسموس توصیه می‌شود.
درمان واژینیسموس چقدر طول می‌کشد؟
طول درمان به روش درمان، درجۀ عارضه و تعهد و پشتکار بانوان و همسران آنان بستگی دارد. چنانچه مشکل جدی وجود نداشته باشد و مراجعین تمرین‌ها را طبق توصیۀ متخصص انجام بدهند، انتظار می‌رود واژینیسموس پس از سه تا هشت هفته درمان شود.
هنگام درمان واژینیسموس نباید رابطه داشته باشم؟
نداشتن رابطۀ جنسی عوارض و ناراحتی‌های بیشتری را به دنبال دارد. توصیه می‌کنیم رابطه‌هایی را که همراه با دخول نیستند، انجام بدهید و از همسر خود بخواهید که در انجام تمرین‌ها به شما کمک کنند. در عین حال تا زمانی که از تمرین با دیلاتورها به نتیجۀ دلخواه نرسیده‌اید، رابطۀ واژینال نداشته باشید تا دچار سرخوردگی نشوید.
ممکن است واژینیسموس پس از درمان عود کند؟
چنانچه درمان واژینیسموس به‌طور اصولی و با شناسایی علت اصلی آن انجام شود، بانوان مهارت‌های لازم را برای کنترل کردن واکنش‌های بدن خود به دست می‌آورند. به‌علاوه رابطۀ واژینال منظم باعث حفظ حافظۀ عضلانی مثبت دربارۀ رابطه می‌شود. به‌محض تجربۀ علائم واژینیسموس تمرین‌های قبلی را شروع کنید.
اگر شوهر برای درمان واژینیسموس همکاری نکند، چه اتفاقی می‌افتد؟
توصیه می‌کنیم درمان را در هر صورت ادامه بدهید و از همسر خود بخواهید که در جلسه‌های مشاوره با متخصص زوج‌درمانی شرکت کنند.
ده سال است واژینیسموس دارم. آیا برای درمان خیلی دیر شده است؟
خیر، اگرچه هر چه سریع‌تر برای درمان واژینیسموس اقدام کنید، درمان آن آسان‌تر می‌شود، اما برای درمان واژینیسموس مزمن یا درجات شدید آن نیز درمان‌های مؤثری وجود دارد.
قصد بارداری دارم اما به دلیل واژینیسموس نمی‌توانم اجازۀ دخول بدهم. چه کار کنم؟
ناامید نشوید. بانوان باانگیزه با مراجعه به پزشک ماهر می‌توانند ظرف چند ماه رابطۀ واژینال کاملی داشته باشند. درهرحال روش‌های دیگری مانند دخول جزئی یا انزال در دهانۀ واژن و درمان‌های کمک‌باروری مانند IUI برای باردار شدن وجود دارند.
استفاده از کرم یا اسپری بی‌حسی برای درمان واژینیسموس مفید است؟
ممکن است پزشک توصیه کند که در ابتدای دورۀ درمان برای آسان‌تر شدن ورود دیلاتورها یا دخول، از کرم یا اسپری بی‌حسی موضعی لیدوکائین استفاده کنید. اما بی‌حسی موضعی به تنهایی واژینیسموس را درمان نمی‌کند.
برای درمان واژینیسموس دارو تجویز نمی‌شود؟
چنانچه روان‌پزشک تشخیص بدهد که واژینیسموس علت یا عوارض روانی دارد، داروهای مناسب مانند داروهای ضداضطراب یا ضدافسردگی را تجویز خواهد کرد.
استفاده از روغن‌های طبیعی مانند روغن زیتون و نارگیل برای درمان واژینیسموس مفید است؟
هر چند این روغن‌ها خاصیت روان‌کنندگی دارند، اما مصرف آن‌ها در بلندمدت باعث عفونت می‌شود. بنابراین بهتر است پس از مشورت با پزشک معالج خود از ژل‌های لوبریکانت استفاده کنید.
طب سوزنی برای درمان واژینیسموس مفید است؟
طب سوزنی روش مؤثری برای کاهش درد است، اما طب سوزنی ناحیۀ تناسلی بسیار حساس است. بنابراین اگر می‌خواهید از این روش استفاده کنید، مطمئن شوید که متخصص مهارت لازم را در درمان ناحیۀ تناسلی دارند.
چه مکملی برای درمان واژینیسموس مفید است؟
منیزیم نوعی شل‌کنندۀ عضله است که به رفع تنش در سراسر بدن، از جمله عضله‌های کف لگن کمک می‌کند.
