Search

زگیل تناسلی زنان (HPV): علائم و درمان + عکس

زگیل تناسلی زنان

زگیل تناسلی زائده‌ای غیرسرطانی است که دو سویۀ کم‌خطر 6 و 11 ویروس HPV (ویروس پاپیلوم انسانی) عامل ایجاد آن هستند. نیمی از افرادی که فعالیت جنسی دارند، در طول عمر خود دچار زگیل تناسلی می‌شوند. میزان شیوع سالانۀ ویروس‌های عامل ایجاد زگیل تناسلی 10 تا 20 درصد برآورد می‌شود که در 1 درصد موارد موجب ایجاد زگیل تناسلی می‌شود (منبع). روش اصلی سرایت این ویروس‌ها رابطۀ جنسی و تماس مستقیم پوستی است. به همین دلیل زگیل‌های تناسلی به صورت تکی یا گروهی در هر بخشی از ناحیۀ تناسلی که به نوعی حین رابطۀ جنسی با پوست طرف مقابل تماس پیدا می‌کنند، مانند اطراف و داخل مقعد و واژن و داخل دهان و گلو، می‌توانند ایجاد شوند. زگیل تناسلی قابل درمان و عموماً بدون درد و علائم دیگر است و گاهی خودبه‌خود از بین می‌رود، بااین‌حال با در نظر گرفتن احتمال تکثیر و بروز عوارض، بهتر است برای درمان آن به متخصص زنان مراجعه کرد. تزریق واکسن HPV و رابطۀ جنسی ایمن بهترین روش برای پیشگیری از ابتلا به زگیل تناسلی است.

علائم زگیل تناسلی در زنان

تمام زائده‌هایی که در ناحیۀ تناسلی ایجاد می‌شوند، زگیل تناسلی نیستند؛ بنابراین از مشاهدۀ هر زائده‌ای نگران نشوید. به‌علاوه حتی اگر زگیل تناسلی داشته باشید، باید به این نکته توجه کنید که این عارضه معمولاً خطرناک نیست و در مراحل اولیه به راحتی قابل درمان است. 80 درصد بانوان دچار زگیل تناسلی در بازۀ سنی 17 تا 33 سال هستند و این عارضه بالاترین درصد شیوع را در میان بانوان 20 تا 24 ساله دارد (منبع).

در این بخش خصوصیات کلی زگیل تناسلی مانند شکل، رنگ، محل ایجاد شدن و علائم ناشی از آن را برای شما شرح می‌دهیم تا بهتر بتوانید بین زگیل تناسلی و دیگر زائده‌های ناحیۀ تناسلی تمایز قائل شوید. البته لازم است بدانید که تشخیص زگیل تناسلی همواره آسان نیست و حتی پزشکان نیز گاهی برای تأیید تشخیص اولیه نمونه‌برداری انجام می‌دهند.

شکل ظاهری

شکل ظاهری زگیل تناسلی

زگیل تناسلی به صورت تکی یا گروهی متشکل از 5 تا 15 زگیل 1 تا 5 میلی‌متری و شبیه به گل‌کلم ایجاد می‌شود. زگیل تناسلی گاهی آن‌قدر کوچک است که با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شود؛ به‌ طوری‌ که قطر بعضی از زگیل‌های تناسلی 5 میلی‌متر یا کمتر است، اما بعضی زگیل‌ها به صورت توده‌هایی بزرگ در ناحیۀ تناسلی و اطراف مقعد پخش می‌شوند.

عکس زگیل تناسلی

زگیل تناسلی معمولاً هم‌رنگ پوست یا کمی تیره‌تر است، البته در موارد نادر ممکن است زگیل‌هایی به رنگ‌های مختلف مانند صورتی، قرمز، قهوه‌ای، خاکستری و سفید نیز در ناحیۀ تناسلی مشاهده شود. بافت روی زگیل تناسلی نیز گاهی صاف و هموار و گاهی کمی برآمده و زبر است.

تفاوت زگیل تناسلی زنان با منگوله‌های پوستی و جوش

جوش و منگولۀ پوستی یا اسکین تگ عارضه‌های پوستی شایع دیگری هستند که در ناحیۀ تناسلی ایجاد می‌شوند و ممکن است بانوان آن‌ها را با زگیل تناسلی اشتباه بگیرند. به همین دلیل ویژگی‌های بارز زائده‌های فوق در این بخش توضیح داده می‌شود:

  • منگولۀ پوستی: منگولۀ پوستی زائده شایع و بی‌خطری هم‌رنگ پوست است که غالباً در محل چین‌های پوستی مانند کشالۀ ران ایجاد می‌شود، حال آن که زگیل تناسلی عموماً در ناحیه‌های برقراری رابطۀ جنسی مشاهده می‌شود. منگولۀ پوستی بیضی‌شکل است، ساقه‌ای گوشتی دارد و از پوست آویزان می‌ماند. منگولۀ پوستی برخلاف زگیل تناسلی باعث درد یا خارش نمی‌شود. همچنین این زائده نرم است، می‌توان آن را خم کرد و پس از ایجاد شدن به ندرت بیشتر یا بزرگ‌تر می‌شود. منگولۀ پوستی در اثر سایش، بارداری، چاقی، ابتلا به دیابت و بالا رفتن سن ایجاد می‌شود.
  • جوش ناحیۀ تناسلی: جوش‌های ناحیۀ تناسلی نقطه‌های سفت و برآمده‌ای هستند که زیر پوست تشکیل می‌شوند، معمولاً سفید یا زرد هستند و اگر عفونی باشند، سرخ و حساس به لمس می‌شوند. این جوش‌ها خطرناک نیستند و در اثر عواملی مانند پوشیدن لباس تنگ، عفونت فولیکول‌های مو پس از اصلاح با تیغ، ایجاد موی زیرپوستی یا حساسیت به لباس زیر، صابون یا نوار بهداشتی ایجاد می‌شوند. ممکن است جوش عفونی و حاوی چرک ظرف چند روز بزرگ‌تر و دردناک‌تر شود و حتی پاره شود و چرک درون آن تخلیه شود. در هر حال این جوش‌ها معمولاً خودبه‌خود از بین می‌روند و اگر آن‌ها را دستکاری نکنید، پخش نشده و بیشتر نمی‌شوند.

محل 

محل زگیل تناسلی

زگیل‌های تناسلی معمولاً در ناحیه‌هایی تشکیل می‌شوند که نوعی رابطۀ جنسی یا تماس مستقیم پوست با پوست در آن‌جا برقرار می‌شود. این زگیل‌ها می‌توانند داخلی یا خارجی باشند و علاوه بر ناحیۀ تناسلی و مقعد، دهان و گلو را نیز درگیر کنند.

زگیل‌های تناسلی خارجی

زگیل‌های تناسلی خارجی زگیل‌هایی قابل‌مشاهده‌ در بیرون بدن هستند که در ناحیه‌های مرطوب دور واژن و مقعد، مانند ناحیه‌های زیر رشد می‌کنند:

  • اطراف واژن
  • لبه‌های کوچک و بزرگ واژن یا لابیا مینور و ماژور
  • کلیتوریس
  • دهانۀ واژن
  • ناحیۀ پرینه
  • اطراف مقعد
  • کشالۀ ران

زگیل‌های تناسلی داخلی

چنانچه زگیل تناسلی خارجی به سرعت درمان نشود، به‌تدریج در داخل بدن نیز پخش می‌شود. در بعضی موارد نیز زگیل به دلیل داشتن رابطۀ همراه با دخول، از همان ابتدا در ناحیه‌های داخلی تشکیل می‌شود. تشخیص دادن زگیل‌های داخلی سخت‌تر است و چنانچه زگیلی در دهانۀ واژن وجود داشته باشد، کولپوسکوپی و معاینۀ دقیق‌تر برای حصول اطمینان از عدم‌وجود زگیل‌های داخلی توصیه می‌شود. به‌علاوه زگیل‌های داخلی بسته به محل وجود می‌توانند باعث بروز عوارض مختلفی مانند انحراف جریان ادرار و احساس درد و خونریزی هنگام رابطه شوند. زگیل‌های تناسلی داخلی در ناحیه‌های زیر مشاهده می‌شوند:

  • داخل واژن
  • داخل راست‌روده و مقعد
  • دهانۀ رحم
  • داخل میزراه یا مجرای خروج ادرار

زگیل‌های تناسلی دهانی

زگیل های تناسلی دهانی

در صورت داشتن رابطۀ جنسی دهانی با فرد مبتلا به زگیل تناسلی، ممکن است این عارضه روی لب‌ها، داخل دهان، روی زبان، سقف دهان یا گلوی طرف مقابل ایجاد شود. همچنین اگر مادر دچار زگیل تناسلی باشد، احتمال دارد ویروس HPV هنگام زایمان به نوزاد منتقل شود و در این نقاط بروز پیدا کند. از عامل‌های خطر دیگر زگیل تناسلی دهانی می‌توان به داشتن رابطۀ جنسی به‌ویژه از نوع پرخطر، برقراری رابطه با چند نفر، کشیدن سیگار، مصرف مشروبات الکلی و بوسۀ عمیق با فرد مبتلا به HPV دهانی اشاره کرد.

علائم

حتی اگر زگیل قابل‌مشاهده نباشد، ممکن است باعث بروز علائم دیگری در بدن شود. این علائم معمولاً در پی بیشتر شدن تعداد زگیل‌ها یا بزرگ‌تر شدن آن‌ها شدیدتر می‌شوند. زگیل‌ تناسلی در بانوان باعث بروز علائم زیر می‌شود:

  • ترشحات واژینال
  • خارش و سوزش ناحیۀ تناسلی
  • خونریزی بی‌دلیل یا خونریزی حین رابطه
  • درد

آیا زگیل تناسلی بدون علامت می‌شود؟

زگیل تناسلی در اکثر موارد هیچ‌گونه علائمی ندارد و اگر خارجی نباشد و دیده نشود، ممکن است فرد حتی متوجه وجود چنین عارضه‌ای در بدن خود نشود. به‌علاوه افراد بسیاری هستند که به ویروس HPV  آلوده می‌شوند و ناقل هم هستند، اما هرگز دچار زگیل یا علائم دیگر نمی‌شوند.

 چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورت افزایش تعداد یا اندازۀ سریع زگیل تناسلی، رابطه داشتن با فرد دارای زگیل تناسلی یا بروز علائم زیر در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید:

  • خارش و سوزش شدید ناحیۀ تناسلی
  • احساس درد هنگام نزدیکی یا ادرار کردن
  • ترشحات بدبوی واژن
  • سرخ و متورم شدن ناحیۀ تناسلی

راه‌های تشخیص پزشکی

تشخیص زگیل تناسلی

مطمئن‌ترین راه برای تشخیص زگیل تناسلی و برخوردار شدن از درمان مناسب مراجعه به پزشک است. بهترین پزشک برای تشخیص و درمان زگیل تناسلی بانوان، متخصص زنان است؛ چرا که متخصص زنان با آناتومی دستگاه تناسلی و دیگر عارضه‌های درگیرکنندۀ این بخش حساس از بدن کاملاً آشناست. معاینه برای تشخیص بسیاری از زگیل‌های تناسلی خارجی کافی است و نمونه‌برداری به ندرت ضرورت می‌یابد، اما تشخیص زگیل‌های داخلی دشوارتر بوده و علاوه بر معاینه، مستلزم انجام آزمایش‌های زیر است:

شرح حال و معاینۀ لگن و مقعد

معاینه لگن و مقعد

متخصص زنان پیش از معاینه سؤالاتی را می‌پرسد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت هستند از:

  • تاکنون رابطۀ جنسی پرخطر داشته‌اید؟
  • خود یا همسرتان تا به حال آزمایش HPV انجام داده‌اید؟
  • آیا سابقۀ ابتلا به عفونت‌های مقاربتی داشته‌اید؟
  • چه علائمی دارید؟

یک متخصص زنان باتجربه عموماً می‎تواند زگیل‌های خارجی را با معاینۀ کامل لگن و نگاه کردن به ناحیۀ تناسلی تشخیص بدهد. گاهی اوقات پزشک مقدار کمی محلول اسید استیک رقیق را برای بهتر دیده شدن زائده‌ها روی آن‌ها می‌زند. معاینۀ مقعد نیز در بعضی موارد برای اطمینان از عدم‌وجود زگیل در داخل راست‌روده و مقعد انجام می‌شود. در صورت لزوم پزشک آزمایش خون را برای تشخیص افتراقی و رد احتمال ابتلا به عارضه‌هایی با علائم مشابه مانند سفلیس تجویز می‌کند.

پاپ اسمیر

تست پاپ اسمیر

تست پاپ اسمیر آزمایشی است که عموماً برای غربال‌گری سرطان دهانۀ رحم انجام می‌شود، اما چون ویروس‌های عامل ایجاد زگیل تناسلی باعث غیرعادی شدن نتیجۀ تست پاپ اسمیر می‌شوند، این تست برای تشخیص زگیل تناسلی نیز کاربرد دارد. پزشک دیواره‌های واژن را با استفاده از اسپکولوم باز می‌کند تا داخل دهانۀ رحم را به راحتی ببیند. سپس نمونه‌هایی از سلول‌های دهانۀ رحم را با برسی نرم به نام سواپ یا وسیله‌ای قاشقک‌مانند به‌ نام اسپاتول برمی‌دارد. تست پاپ اسمیر در بانوان بالای 30 سال همراه با تست HPV انجام می‌شود.

به بانوان 21 تا 65 ساله توصیه می‌شود که تست پاپ اسمیر را هر سه سال یک بار انجام بدهند. البته در صورت غیرعادی بودن نتیجۀ تست و مشاهدۀ سلول‌های پیش‌سرطانی، ابتلا به HPV پرخطر یا HIV، ضعیف بودن سیستم ایمنی و سیگاری بودن توصیه می‌شود که تست پاپ اسمیر در فواصل کمتر انجام شود. چنانچه زگیل تناسلی در دهانۀ رحم وجود داشته باشد، توصیه می‌شود که تست پاپ اسمیر سه تا شش ماه پس از درمان نیز انجام شود.

کولپوسکوپی و نمونه‌برداری

کولپوسکوپی معاینه‌ای ساده و بدون درد است که با استفاده از دستگاهی به نام کولپوسکوپ انجام می‌شود تا متخصص بتواند بافت دهانۀ رحم و واژن را با استفاده از قدرت بزرگ‌نمایی دستگاه به وضوح ببیند. کولپوسکوپی زمانی برای تشخیص زگیل تناسلی توصیه می‌شود که فرد طبق آزمایش‌ها به HPV مبتلا باشد، اما زگیلی دیده نشود یا زگیلی در دهانۀ واژن داشته باشد و پزشک احتمال بدهد که زگیل‌های داخلی بیشتری در داخل واژن و دهانۀ رحم وجود دارند.

چنانچه پزشک از ماهیت زائده مطمئن نباشد، نتیجۀ تست پاپ اسمیر غیرعادی باشد یا عوامل خطری مانند ابتلا به اختلال‌های خودایمنی وجود داشته باشد، نمونه‌برداری حین کولپوسکوپی انجام می‌شود. نمونه‌برداری تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود تا درد ناشی از آن به حداقل برسد. نتیجۀ نمونه‌برداری ظرف 7 تا 10 روز آماده می‌شود.

آزمایش HPV

آزمایش HPV

آزمایش HPV نیز یکی از روش‌های غربالگری سرطان دهانۀ رحم و تشخیص سویه‌های پرخطر این ویروس است. روش انجام آزمایش HPV مانند تست پاپ اسمیر است و در بعضی موارد همراه با آن انجام می‌شود. اگرچه آزمایش HPV برای تشخیص سویه‌های کم‌خطر این ویروس که عامل ایجاد زگیل تناسلی هستند، عموماً توصیه نمی‌شود، اما چنانچه زگیل تناسلی به سرعت بزرگ یا بیشتر شود و حین معاینه یا در تست پاپ اسمیر ناهنجاری‌هایی مشاهده شود، انجام این آزمایش ضرورت می‌یابد. در مجموع به افرادی که در معرض خطر متوسط ابتلا به HPV قرار دارند یا بیش از 30 سال دارند، توصیه می‌شود که این آزمایش را هر 5 سال یک بار انجام بدهند.

زگیل تناسلی زنان چطور منتقل می‌شود؟

زگیل تناسلی از طریق تماس پوستی مستقیم با پوست و مخاط آلوده به ویروس HPV منتقل می‌شود. با این توصیف رابطۀ جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی روش اصلی انتقال زگیل تناسلی است. البته چون زگیل ‌تناسلی بسیار مسری است، حتی در رابطۀ بدون دخول نیز احتمال انتقال آن وجود دارد. دربارۀ انتقال زگیل تناسلی باید به نکته‌های زیر توجه کنید:

  • با توجه به دورۀ نهفتگی ویروس HPV، مبتلا شدن به این عفونت لزوماً به این معنا نیست که فرد به تازگی رابطه داشته یا همسر کنونی او دچار این عارضه بوده است. ویروس گاهی ماه‌ها یا حتی سال‌ها پس از سرایت باعث ایجاد زگیل تناسلی می‌شود. (منبع)
  • وجود نداشتن زگیل تناسلی به معنای عدم ابتلا به عفونت HPV نیست، چون تمام سویه‌های این ویروس موجب تشکیل زگیل نمی‌شوند و آلودگی به سویه‌های مرتبط با زگیل نیز همواره با رشد زگیل همراه نیست.

روش دیگر انتقال زگیل تناسلی این است که ویروس HPV از طریق مایع آمنیوتیک، جفت یا تماس با مخاط ناحیۀ تناسلی در زمان زایمان طبیعی از مادر به نوزاد منتقل می‌شود. در این حالت زگیل تناسلی نوزاد عموماً داخل دهان و گلو یا روی تارهای صوتی ایجاد می‌شود.

اگرچه دانشمندان وجود DNA ویروس اچ پی وی را در زیستگاه‌های آبی مانند استخر یا فاضلاب بررسی و تأیید کرده‌اند، اما انتقال این ویروس از راه آب هرگز ثابت نشده است (منبع). از سوی دیگر چون HPV ویروسی مقاوم در برابر گرما و خشک شدن است و چندین روز در محیط‌های خشک زنده می‌ماند، پژوهشگران روش‌هایی غیرجنسی را نیز برای انتقال ویروس اچ پی وی که عامل ایجاد زگیل تناسلی است، مطرح کرده‌اند.

نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد که ویروس HPV هفت روز پس از آب‌زدایی و خشک شدن تا 30% قدرت عفونت‌زایی دارد (منبع). با این توصیف ویروس می‌تواند چندین روز روی سطوح، پوشاک و تجهیزات معاینۀ زنان مانند پروب سونوگرافی واژینال زنده بماند. هرچند به لحاظ نظری روش‌های انتقال غیرجنسی ویروس ممکن است، اما در عمل چنین مواردی بسیار نادر است.

عامل‌های زیر خطر ابتلا به عفونت HPV  و تشکیل زگیل تناسلی را افزایش می‌دهند:

  • دریافت نکردن واکسن HPV
  • داشتن رابطۀ جنسی پرخطر، بدون استفاده از کاندوم یا با چند نفر
  • ابتلا به دیگر عفونت‌های مقاربتی
  • رابطه با فرد دارای سابقۀ ابتلا به عفونت HPV و زگیل تناسلی
  • شروع فعالیت جنسی از سن پایین
  • ضعیف بودن سیستم ایمنی به دلیل ابتلا به اختلال‌هایی مانند HIV یا مصرف داروهای سرکوب‌کنندۀ سیستم ایمنی

آیا زگیل تناسلی برای زنان خطرناک است؟

عامل‌های ایجاد زگیل تناسلی عموماً سویه‌های 6 و 11 ویروس HPV هستند که خطرناک نیستند و باعث ابتلا به سرطان نمی‌شوند؛ زگیل‌های تناسلی به ندرت تبدیل به زائده‌های بدخیم می‌شوند. با این حال این دو سویه همواره به تنهایی منتقل نمی‌شوند. گاهی اوقات گونه‌های پرخطر ویروس که می‌توانند باعث ایجاد تغییرات پیش‌سرطانی و سرطانی در دهانۀ رحم، واژن، مقعد و در صورت آلودگی دهانی، سرطان دهان، زبان و حنجره شوند نیز، همراه با این دو سویۀ کم‌خطر انتقال می‌یابند. به همین دلیل است که بر انجام غربالگری‌های منظم و انجام دوره‌ای تست‌های پاپ اسمیر و HPV تأکید می‌شود.

در هر حال چنانچه زگیل تناسلی به سرعت درمان نشود، احتمال پخش شدن و بزرگ‌تر شدن آن وجود دارد. ممکن است تمام ناحیۀ تناسلی درگیر شود و عوارضی مانند درد و خونریزی شدید و غیرقابل‌تحمل را به دنبال داشته باشد. به‌علاوه تحمل ظاهر ناخوشایند زگیل تناسلی، در کنار احساس گناه، شرم، ترس یا خشم نشأت‌گرفته از ناقل بودن یا بی‌خبر قربانی سرایت شدن و نگرانی دربارۀ عوارض زگیل برای سلامتی و بارداری کیفیت زندگی بیمار و همسرش را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

همان‌طور که گفته شد سویه‌های HPV عامل ایجاد زگیل تناسلی باعث ابتلا به سرطان نمی‌شوند. با این حال چون احتمال انتقال گونه‌های پرخطر نیز همراه با این دو سویه وجود دارد، باید غربالگری‌های لازم برای تشخیص و درمان سلول‌های پیش‌سرطانی و سرطانی انجام شود. خوشبختانه سیستم ایمنی بدن اکثر ویروس‌ها را از بین می‌برد و درمان‌های مؤثری نیز برای کنترل این ویروس‌ها وجود دارد.

عفونت‌های مزمن ناشی از آلودگی به سویه‌های پرخطر HPV موجب ابتلا به سرطان در بخش‌های آلوده می‌شود. در افرادی که سیستم ایمنی سالمی دارند، 15 تا 20 سال طول می‌کشد تا عفونت‌های پرخطر موجب تشکیل سلول‌های سرطانی شوند.

 سرطان‌های مرتبط با این ویروس عبارت هستند از:

  • سرطان مقعد: ویروس HPV عامل بیش از 90 درصد موارد سرطان مقعد است (منبع).
  • سرطان دهانۀ رحم: سرطان دهانۀ رحم چهارمین سرطان شایع در میان بانوان است که عامل بیش از 90 درصد موارد آن ویروس HPV است. خوشبختانه با انجام منظم تست پاپ اسمیر و HPV و برداشتن سلول‌های پیش‌سرطانی در اکثر موارد می‌توان از سرطانی شدن سلول‌های دهانۀ رحم جلوگیری کرد.
  • سرطان‌های دهان و حنجره: نزدیک به 70 درصد موارد سرطان دهان و حنجره ناشی از آلودگی به ویروس اچ پی وی است (منبع).
  • سرطان واژن: سرطان واژن نوع نادری از سرطان است که در 75 درصد موارد در اثر ابتلا به عفونت اچ پی وی ایجاد می‌شود (منبع).
  • سرطان فرج: ویروس اچ پی وی عامل ابتلا به 69 درصد از موارد سرطان فرج است (منبع). فرج اصطلاحی کلی برای اشاره به تمام بخش‌های تناسلی خارجی بانوان، شامل لابیا مینور و ماژور، کلیتوریس، پیازهای دهلیزی، دهلیز فرج، غدد بارتولن، دهانۀ واژن و میزراه است.
تأثیر زگیل تناسلی بر سلامت و رابطۀ جنسی

تأثیر زگیل تناسلی بر سلامت و زندگی جنسی تأثیری چندلایه است. رفتار جنسی بانوان مبتلا به این عارضه به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه تغییر می‌کند، فعالیت جنسی آنان کمتر می‌شود یا کاملاً از نزدیکی اجتناب می‌کنند. اکثر شرکت‌کنندگان در یک پژوهش که به زگیل تناسلی مبتلا بودند، کاهش میل جنسی، لذت نبردن از رابطه و بی‌میلی برای مقاربت را به دلیل آگاهی از وجود زگیل، ترس از انتقال آن یا انزجار همسر خود، شرمساری از ظاهر ناخوشایند ناحیۀ تناسلی و درد ناشی از زگیل یا درمان آن گزارش دادند (منبع).

از سوی دیگر عدم‌قطعیت دربارۀ منشأ عفونت و نامشخص بودن زمان ابتلا به آن غالباً موجب نگرانی می‌شود و به شک و بی‌اعتمادی دربارۀ وفادار بودن طرفین به زندگی مشترک دامن می‌زند. این عوامل چالش‌های فراوانی را در روابط بین همسران ایجاد می‌کند، ارتباط میان آنان را مختل و پایه‌های اعتماد را سست می‌کند و بر رضایت‌بخش بودن زندگی جنسی سایه می‌افکند. ترس از انتقال زگیل تناسلی، احساس شرم یا گناه به اضطراب جنسی دامن می‌زند و سلامت روان و زندگی مشترک افراد را به خطر می‌اندازد.

تأثیر زگیل تناسلی بر باروری و بارداری

زگیل تناسلی اثری بر باروری ندارد و شانس باردار شدن را کاهش نمی‌دهد، مگر آن که زگیل آن‌قدر بزرگ شود که ورودی واژن را مسدود کند. اما درمان‌های آن مانند کرایوتراپی یا الکتروکوتر که برای برداشتن زگیل‌های متعدد انجام می‌شوند، به دلیل تغییری که در تولید مخاط دهانۀ رحم ایجاد می‌کنند، باعث ضعیف شدن دهانۀ رحم می‌شوند و ممکن است باعث گشاد شدن زودرس دهانۀ رحم و سقط جنین شوند. گاهی اوقات نیز تنگ شدن دهانۀ رحم به دلیل وجود زگیل، باعث کند شدن حرکت اسپرم و سخت‌تر شدن لقاح می‌شود.

ابتلا به ویروس اچ پی وی و وجود زگیل تناسلی هیچ تأثیری بر جنین ندارد. چنانچه زگیل تناسلی در دورۀ بارداری ایجاد شود یا از قبل وجود داشته باشد، تغییرات هورمونی و سیستم ایمنی موجب خونریزی، تکثیر یا بزرگ‌تر شدن زگیل‌ها می‌شود. به‌علاوه افزایش ترشحات واژن نیز محیط مرطوب و مساعدی را برای تکثیر زگیل‌ها فراهم می‌کند. وجود زگیل در دیوارۀ واژن در فرآیند کشیده شدن بافت‌های واژن برای زایمان اختلال ایجاد می‌کند. در موارد نادر یک زگیل بزرگ یا تودۀ متشکل از چند زگیل مجرای زایمان را مسدود می‌کند و سزارین را ضروری می‌سازد. به‌علاوه به ندرت پیش می‌آید که ویروس به جنین منتقل شده و باعث تشکیل زگیل در دهان، تارهای صوتی و مجاری تنفسی می‌شود؛ به این عارضه پاپیلوماتوز تنفسی مکرر می‌گویند.

تأثیر زگیل تناسلی بر زندگی عاطفی و اجتماعی فرد

پیامدهای عاطفی آگاهی از ابتلا به زگیل تناسلی و عفونت اچ پی وی بسیار دامنه‌دار است. ترس، اضطراب، شرم، احساس گناه یا خشم در میان بانوان مبتلا بسیار شایع است. از سوی دیگر چون ابتلا به عفونت‌های مقاربتی در جامعه مایۀ ننگ و شرمساری دانسته می‌شود، فرد مبتلا عزت نفس و اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهد و از بیم آن که مبادا دیگران به بیماری او پی ببرند یا خود عفونت را به نحوی به دیگران انتقال بدهد، در بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی شرکت نمی‌کند و به مرور افسرده، مضطرب و منزوی می‌شود.

وجود زگیل تناسلی پیامدهای اجتماعی ناخوشایند دیگری را نیز به دنبال دارد. بانوان از بیم قضاوت شدن عموماً از مطلع ساختن همسر، اعضای خانواده و دوستان از بیماری خود واهمه دارند. ترس از طرد شدن، نگرانی دربارۀ سلامت جسمی و جنسی خود و همسر، مطمئن نبودن از زمان اتمام درمان و احتمال عود زگیل زمینه‌ساز تنش‌های فراوان در روابط میان فردی می‌شود.

درمان زگیل تناسلی زنان

زگیل تناسلی زنان قابل‌درمان است و در بعضی موارد خودبه‌خود در اثر مقابلۀ سیستم ایمنی بدن با عفونت از بین می‌رود، اما نکتۀ مهم این است که گاهی به سرعت تکثیر یا بزرگ‌تر می‌شود. پس به محض مشاهدۀ یک زائده در ناحیۀ تناسلی باید برای تشخیص ماهیت و در صورت لزوم درمان آن به متخصص زنان مراجعه کنید. مراجعۀ سریع به پزشک دو فایده دارد: اول این که هر چه زگیل کوچک‌تر یا در تعداد کمتر باشد، درمان آن آسان‌تر است. دوم این که با مراجعۀ فوری به پزشک به زگیل فرصت تکثیر و بزرگ‌تر شدن نمی‌دهید.

البته لازم به ذکر است که اگرچه زگیل از بین می‌رود، اما ویروس HPV در بدن باقی می‌ماند و بنابراین همواره احتمال عود زگیل وجود دارد. سرعت عود زگیل تناسلی به وضعیت سلامت عمومی و سیستم ایمنی بیمار، تزریق واکسن HPV، سیگاری بودن، ایمنی رابطۀ جنسی، میزان (بار) و سویۀ ویروس‌های موجود و میزان استرس و اضطراب او بستگی دارد. ویروس HPV نهفته کماکان قابل‌انتقال است و در صورت برقراری رابطۀ جنسی پرخطر تا 70 درصد احتمال انتقال آن وجود دارد (منبع). خوشبختانه ویروس در 80 درصد موارد ظرف 18 تا 24 ماه خودبه‌خود از بین می‌رود (منبع). با این توصیف درمان زگیل تناسلی با هدف از بین بردن زگیل ایجادکنندۀ علائم انجام می‌شود. به‌علاوه پژوهش‌ها نشان می‌دهد که درمان مناسب پایداری DNA ویروس را در بافت ناحیۀ تناسلی و قدرت عفونت‌زایی ویروس را کاهش می‌دهد (منبع).

درمان زگیل تناسلی

روش‌های مختلفی برای درمان زگیل تناسلی وجود دارند که می‌توان آن‌ها را به دو دستۀ کلی استفاده از داروهای شیمیایی و روش‌های فیزیکی مانند جراحی و سوزاندن تقسیم‌بندی کرد. متخصصان روش مناسب را با توجه به تعداد، محل، شکل و اندازۀ زگیل‌های تناسلی، وضعیت سلامت عمومی و ترجیح بیمار، هزینه، راحتی و عوارض جانبی هر روش و امکانات و تجربۀ خود انتخاب می‌کنند.

طول دورۀ درمان زگیل تناسلی در تمام روش‌ها یکسان نیست؛ برای مثال برای نتیجه گرفتن از داروهای موضعی باید درمان را چندین هفته ادامه داد یا کرایوتراپی باید چند جلسه انجام شود، حال آن که جراحی یا لیزر روش‌های سریع‌تری برای از بین بردن زگیل هستند. گاهی اوقات چند روش در کنار هم برای درمان بهینۀ زگیل تناسلی زنان به کار برده می‌شود.

داروهای موضعی

داروهای موضعی زگیل تناسلی

استفاده از کرم‌ها و پمادهای موضعی روشی مؤثر و کم‌تهاجمی برای درمان زگیل‌های تناسلی بانوان است که اثربخشی آن 60 تا 90 درصد گزارش شده است (منبع). اکثر این پمادها در خانه قابل‌استفاده هستند، اما بعضی از آن‌ها باید در مطب و توسط پزشک روی زگیل‌های تناسلی زده شوند. البته شرط لازم برای نتیجه گرفتن از داروهای موضعی تعهد بیمار به انجام درمان است. در ادامه با چند نمونه از متداول‌ترین داروهای موضعی برای درمان زگیل تناسلی آشنا می‌شوید.

پودوفیلوتوکسین داروی سمی مؤثری برای زگیل‌های تناسلی است که از تقسیم سلولی آن‌ها جلوگیری می‌کند. ژل یا کرم 0/15 تا 0/5 درصد پودوفیلوتوکسین روی زگیل زده می‌شود و شسته نمی‌شود. استعمال ژل آسان‌تر است. توصیه می‌شود که ژل سه روز متوالی در زمان خواب روی زگیل زده شود، روز چهارم از دارو استفاده نشود و سپس چرخه از ابتدا شروع شود و حداکثر تا 4 چرخه ادامه داده شود. از عوارض جانبی پودوفیلوتوکسین می‌توان به خارش، سوزش، درد و التهاب موضعی اشاره کرد. استعمال این دارو در زمان بارداری توصیه نمی‌شود.

این دارو باعث تقویت سیستم ایمنی و تولید اینترفرون‌ می‌شود؛ اینترفرون‌ها پروتئین‌هایی هستند که توسط سیستم ایمنی برای مقابله با ویروس ساخته می‌شوند. احتمال عود زگیل پس از استفاده از ایمی‌کوئیمود از پودوفیلوتوکسین کمتر است. استعمال پماد ایمی‌کوئیمود ممکن است باعث ایجاد عفونت‌های قارچی و علائمی مانند علائم آنفلوانزا شود، اما این پماد جای زخم باقی نمی‌گذارد. توصیه می‌شود کرم 5 درصد ایمی‌کوئیمود سه بار در هفته به صورت یک روز در میان مصرف شود؛ البته ثابت شده است که کرم 3/75 درصد با میزان اثربخشی یکسان، عوارض جانبی کمتری مانند درد، سوزش، خارش و التهاب را به دنبال دارد.

ایزوترتینوئین دارویی است که معمولاً برای درمان جوش و آکنه تجویز می‌شود. ایزوترتینوئین خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارد و باعث کاهش چربی و کوچک شدن غدد چربی می‌شود. ثابت شده است که مصرف ایزوترتینوئین در کنار دیگر داروهای زگیل تناسلی اثربخشی درمان را، به‌ویژه برای افراد مبتلا به اختلال‌های سیستم ایمنی افزایش می‌دهد و برای درمان زگیل‌های مقاوم مفید است (منبع).

مقدار مصرف دارو 0/5 تا 1 mg/kg/day است. مصرف ایزوترتینوئین به دلیل احتمال بروز عوارض جانبی متعدد، از جمله نقص‌های مادرزادی، به هیچ وجه در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. به همین دلیل بانوانی که تحت درمان با این دارو هستند، باید آزمایش بارداری را قبل از درمان و هر ماه در طول درمان انجام بدهند و قرص ضدبارداری مصرف کنند. از دیگر عوارض جانبی ایزوترتینوئین می‌توان به خشکی پوست، دهان و چشم‌ها، ترک خوردن لب‌ها، خونریزی مکرر بینی، حساسیت شدید به نور خورشید، کم‌پشت شدن موها، درد عضلانی و مشکلات گوارشی اشاره کرد. با توجه به این عوارض ایزوترتینوئین با احتیاط و در فواصل سی‌روزه تجویز می‌شود.

مادۀ اصلی تشکیل‌دهندۀ پماد سینکاتچین، کاتچین است که از عصارۀ چای سبز به دست می‌آید. سینکاتچین برای از بین بردن زگیل‌های تناسلی مؤثرتر از پودوفیلوتوکسین و ایمی‌کوئیمود است و تحریک و سوزش کمتری را ایجاد می‌کند، اما دورۀ درمان آن طولانی‌تر است. مکانیسم دقیق این پماد برای از بین بردن زگیل تناسلی مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد که این دارو موجب تحریک سیستم ایمنی می‌شود و از تکثیر سلول‌های زگیل جلوگیری می‌کند.

عوارض جانبی این پماد شامل درد، سرخی، تغییر رنگ و التهاب موضعی پوست می‌شود. سینکاتچین به صورت پماد 15 درصد در دسترس است و استفاده از آن در خانه توسط خود بیمار منعی ندارد. مصرف آن سه بار در روز تا زمان از بین رفتن زگیل توصیه می‌شود، البته نباید بیش از 16 هفته از آن استفاده کرد.

این محلول پروتئین‌های زگیل تناسلی را از بین می‌برد. احتمال عود زگیل پس از استعمال تری کلرواستیک اسید بیشتر از دیگر داروهای موضعی است. چون ممکن است اسید به بافت‌های اطراف آسیب بزند، این دارو فقط باید در مطب توسط پزشک روی زگیل زده شود. استعمال دارو در صورت لزوم به صورت هفتگی در مطب تکرار می‌شود.

تزریق اینترفرون

اینترفرون‌ها به صورت طبیعی در بدن وجود دارند و سلول‌های T، فیبروبلاست‌ها و سلول‌های دیگر آن‌ها را به صورت پروتئین‌های کوچک و سیتوکین‌ها، در واکنش به عفونت ویروسی و دیگر محرک‌های زیستی تولید می‌کنند. ثابت شده است که اینترفرون، به‌ویژه در صورت تزریق موضعی، داروی مؤثری برای مقابله با ویروس HPV و زگیل تناسلی است (منبع).

اینترفرون مانند یک عامل ضدویروسی عمل می‌کند، از تکثیر سلول‌های زگیل جلوگیری می‌کند و سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کند تا با عفونت مقابله کند. البته چون اینترفرون باعث بروز عوارض موضعی و سیستمی متعددی مانند درد، سوزش و خارش در محل تزریق و بی‌اشتهایی، سردرد، تب و لرز می‌شود، تزریق اینترفرون به عنوان درمان اولیه توصیه نمی‌شود و در کنار درمان‌های دیگر برای زگیل‌های مقاوم به کار برده می‌شود. همچنین تزریق اینترفرون در دوران بارداری مجاز نیست. در پژوهشی که در آن اینترفرون سه بار در هفته به مدت سه هفته در زگیل تزریق شد، زگیل تناسلی 43/8 درصد از شرکت‌کنندگان کاملاً از بین رفت و زگیل 25 درصد بیماران بیش از 50 درصد کوچک شد (منبع).

کرایوتراپی

کرایوتراپی زگیل تناسلی

کرایوتراپی یا فریز کردن با اکسیژن مایع درمان مؤثر و کم‌هزینه‌ای برای زگیل تناسلی زنان است که انجام آن در دوران بارداری نیز ایمن است. سلول‌های زگیل تناسلی در این روش در دمای بسیار پایین منجمد شده و از بین می‌روند. کرایوتراپی برای درمان تعداد کم یا متوسط زگیل‌های تناسلی توصیه می‌شود.

درمان را می‌توان با استفاده از پروب مخصوص کرایوتراپی، اپلیکاتور با سر پنبه‌ای یا اسپری نیتروژن مایع انجام داد. پزشک منبع فریزکنندۀ زگیل را تا زمانی که هاله‌ای دور آن ایجاد شود، معمولاً 10 تا 20 ثانیه، روی زگیل نگه می‌دارد. در نتیجه تاولی دور زگیل ایجاد می‌شود و همان‌طور که پوست بهبود می‌یابد، زگیل جدا می‌شود، پوست می‌اندازد و پوست جدید پدیدار می‌شود.

کرایوتراپی در صورت بزرگ بودن یا زیاد بودن تعداد زگیل‌ها تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. درمان معمولاً باید چند جلسه تکرار شود. درد، ورم و سوزش مختصر از عوارض اصلی کرایوتراپی به شمار می‌آیند و دورۀ نقاهت تقریباً یک هفته طول می‌کشد. پس از درمان نیازی به استراحت کردن نیست، البته ترشحات آبکی و فراوان واژن ممکن است تا سه هفته ادامه داشته باشد.

در پژوهشی که دربارۀ اثربخشی کرایوتراپی انجام شد، زگیل تناسلی خارجی 86 درصد از شرکت‌کنندگان در پژوهش پس از شش جلسه درمان از بین رفت (منبع). البته معمولاً دو جلسه درمان در فواصل دوهفته‌ای برای از بین بردن زگیل‌های کوچک کافی است.

سوزاندن با الکتروکوتر

الکتروکوتر زگیل تناسلی

کوتریزاسیون یا الکتروسرجری روشی مؤثر برای درمان زگیل تناسلی است که در آن از جریان برق برای سوزاندن و از بین بردن زگیل‌های تناسلی خارجی زگیل استفاده می‌شود. سوزاندن با الکتروکوتر بیشترین اثر را برای زگیل‌های کوچک روی فرج و راست‌روده دارد، اما به دلیل احتمال باقی گذاشتن جای زخم دائمی، برای زگیل‌های بزرگ توصیه نمی‌شود. چون سوزاندن زگیل دردناک است، این عمل تحت بی‌حسی موضعی یا حتی بیهوشی انجام می‌شود.

درد، ورم و باقی ماندن جای زخم از عوارض معمول سوزاندن زگیل با الکتروکوتر است. معمولاً شش جلسۀ هفتگی برای از بین بردن کامل زگیل انجام می‌شود. دورۀ نقاهت به محل و تعداد زگیل‌ها بستگی دارد و معمولاً 2 تا 4 هفته طول می‌کشد. نرخ موفقیت الکتروکوتریزاسیون برای درمان زگیل‌های تناسلی در یک پژوهش نزدیک به 100 درصد و نرخ عود زگیل پس از یک سال 14/6 درصد گزارش شده است (منبع).

تبخیر با لیزر

تبخیر زگیل تناسلی با لیزر

در درمان با لیزر از پرتوی متمرکز نور برای گرم کردن و در نهایت تبخیر زگیل تناسلی استفاده می‌شود. به‌علاوه چون لیزر سر تمام رگ‌های آسیب‌دیده را می‌سوزاند، این عمل بدون خونریزی است. متمرکز بودن لیزر دقت درمان را افزایش می‌دهد، در نتیجه عوارض جانبی پس از درمان کاهش می‌یابد و جای زخم باقی نمی‌ماند. عوارض جانبی لیزردرمانی معمولاً خفیف و محدود به درد و سوزش بافت اطراف زگیل است. نکتۀ مهم دیگر این است که تبخیر زگیل موجب آزاد شدن DNA ویروس در محیط اطراف می‌شود. بنابراین استفاده از ماسک برای پزشک، پرسنل و بیمار ضروری است. دورۀ نقاهت پس از لیزردرمانی دو تا چهار هفته است و عموماً یک یا دو جلسه لیزردرمانی کافی است.

برای از بین بردن زگیل تناسلی با لیزر از لیزرهای مختلفی مانند لیزر پالسی رنگی، لیزر دی اکسید کربن، اربیوم و نئودیمیوم استفاده می‌شود. البته اثربخشی لیزر برای درمان زگیل‌های تناسلی کمتر از روش‌های دیگر مانند جراحی و کرایوتراپی است و این درمان هزینۀ بالاتری دارد. نرخ موفقیت لیزر در از بین بردن کامل زگیل در پژوهش‌های مختلف 23 تا 52 درصد و عود زگیل 77 درصد گزارش شده است (منبع). بااین‌حال نفوذ عمیق لیزر در بافت، حملۀ کامل‌تر و مؤثرتر به ویروس‌ را ممکن می‌سازد. به همین دلیل تبخیر با لیزر به بانوان باردار و افراد مبتلا به اختلال‌های خودایمنی یا با زگیل‌های دور از دسترس و گسترده‌ای توصیه می‌شود که نتیجۀ مطلوبی از کرایوتراپی نگرفته‌اند.

برداشتن با جراحی

برداشتن زگیل تناسلی با جراحی

بریدن زگیل طی یک عمل جراحی درمانی سریع و ساده است که بسته به محل، تعداد و اندازۀ زگیل‌ها تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی انجام می‌شود. اگرچه جراحی روشی آسان برای برداشتن زگیل تناسلی است، اما تهاجمی است، دوران نقاهت طولانی‌تری دارد و جای زخم باقی می‌گذارد. جراحی معمولاً برای زگیل‌های بسیار بزرگ و مسدودکنندۀ مجراها توصیه می‌شود و اولین درمان پیشنهادی نیست. به‌علاوه جراحی برای توده‌های مشکوک به بدخیمی و با پیشرفت سریع نیز ضروری است.

روش جدیدتری که برای برداشتن زگیل به کار برده می‌شود، تکنیک جراحی موس (Mohs) است. در این روش متخصص زگیل را به صورت لایه‌هایی بسیار نازک به تدریج برمی‌دارد تا در نهایت کل زگیل برداشته شود و فقط پوست سالم باقی بماند. به این ترتیب پوست سالم حفظ می‌شود و جای زخم به حداقل می‌رسد.

عوارض جراحی شامل خونریزی، درد، عفونت و باقی ماندن جای زخم می‌شود. دورۀ نقاهت پس از جراحی نیز دو تا چهار هفته است. نتیجۀ جراحی آنی است و نرخ موفقیت آن در از بین بردن زگیل بیش از 72 درصد است؛ در پیگیری‌های یک‌ساله پس از جراحی غالباً عود مجدد زگیل گزارش نشده است (منبع).

درمان‌های خانگی و طب سنتی

ناحیۀ تناسلی بخش بسیار حساسی از بدن است که استعمال خودسرانۀ پمادهای بدون‌نسخه یا ترکیبات توصیه‌شده در طب سنتی بر روی آن می‌تواند موجب تحریک بیشتر این ناحیه شود. عامل ایجاد زگیل‌ در بخش‌های دیگر بدن سویه‌های متفاوتی از HPV است و پمادهایی که برای بخش‌های دیگر بدن مانند دست و پا تهیه می‌شوند و غالباً حاوی سالیسیلیک اسید هستند، برای ناحیۀ حساس تناسلی بیش از حد قوی هستند.

به‌علاوه با وقت گذاشتن بر روی درمان‌های خانگی و سنتی بحث‌برانگیزی که اثربخشی آن‌ها اثبات نشده است یا نتیجه گرفتن از آن‌ها مستلزم استفادۀ مستمر و طولانی‌مدت است، زمان طلایی درمان از دست می‌رود و زمینه برای پخش و بیشتر شدن زگیل‌های تناسلی فراهم می‌شود. از این گذشته ممکن است زائدۀ مشاهده‌ شده در ناحیۀ تناسلی اصلاً زگیل نباشد و به درمان دیگری نیاز داشته باشد.

مجدداً تأکید می‌کنیم که هیچ درمان خانگی یا سنتی را بدون مراجعه به پزشک و مشورت با ایشان انجام ندهید. امتحان کردن یک روش و ترکیب نامناسب می‌تواند عوارض دردناک و ناخوشایندی را به دنبال داشته باشد و مشکل را دوچندان کند.

خلاصه‌ای از روش‌های متداول برای درمان زگیل تناسلی را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

روش درماناثربخشینرخ عودمکانیسم اثر درماندورۀ نقاهتعوارض جانبی احتمالی
داروهای موضعی60 تا 90 درصد (منبع)5 تا 65 درصد، بسته به نوع دارو (منبع)تقویت سیستم ایمنی برای مقابله با ویروس و جلوگیری از تکثیر سلول‌های زگیلدورۀ درمان و تحمل عوارض طولانی است

درد، سوزش، خارش، ورم، تغییر رنگ پوست، باقی ماندن جای زخم

تزریق اینترفرون در زگیل

45 درصد (منبع)10 تا 70 درصد (منبع)تحریک سیستم ایمنی، جلوگیری از تکثیر سلول‌های زگیل و اثر ضدویروسیچند روز

درد، سوزش، خارش، سردرد، بی‌اشتهایی، تب و لرز

کرایوتراپی

86 درصد (منبع)25 تا 40 درصد (منبع)انجماد سلول‌های زگیلیک هفته

درد، خارش و ترشحات واژن

سوزاندن با الکتروکوتر

100 درصد (منبع)15 درصد (منبع)سوزاندن زگیلدو تا چهار هفته

درد، ورم و باقی ماندن جای زخم

تبخیر با لیزر

52 درصد (منبع)60 تا 70 درصد (منبع)دو تا چهار هفته

درد، سوزش، باقی ماندن جای زخم

جراحی72 درصد (منبع)0 تا 20 درصد (منبع)برداشتن بافت زگیل با تیغ یا ابزار دیگردو تا چهار هفته

خونریزی، عفونت، درد، باقی ماندن جای زخم

زنان چطور می‌توانند از ابتلا به زگیل تناسلی پیشگیری کنند؟

پیشگیری از ابتلا به زگیل تناسلی

با توجه به این که رابطۀ جنسی روش اصلی انتقال زگیل تناسلی است، داشتن رابطۀ جنسی ایمن یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای پیشگیری از ابتلا به ویروس HPV و زگیل تناسلی است. تزریق واکسن HPV اقدام مهم دیگری است که تمام بانوان، حتی بانوان مبتلا باید آن را جدی بگیرند. معاینات دوره‌ای و اصلاح سبک زندگی نیز در پیشگیری از ابتلا به این عفونت ویروسی یا جلوگیری از عود آن مؤثر هستند.

واکسیناسیون

متخصصان توصیه می‌کنند که تزریق واکسن HPV  (با نام تجاری گارداسیل) پیش از شروع فعالیت جنسی، یعنی در سن 11 یا حتی 9 سالگی انجام شود. برای افراد زیر 15 سال معمولاً تزریق دو دوز کافی است. اما بانوانی که واکسن را برای اولین بار در بازۀ سنی 15 تا 26 سال دریافت می‌کنند، باید واکسن را در سه نوبت تزریق کنند؛ دوز دوم پس از یک تا دو ماه و دوز سوم شش ماه پس از اولین نوبت تزریق می‌شود. افراد بالای 27 سال باید دربارۀ شیوۀ دریافت واکسن با پزشک معالج خود مشورت کنند.

عوارض جانبی تزریق واکسن خفیف است و شامل تب و سردرد خفیف و احساس درد در محل تزریق می‌شود. واکسن چهارگانۀ HPV در برابر ابتلا به سویه‌های 6، 11، 16 و 18 که شایع‌ترین دلایل ابتلا به زگیل تناسلی و سرطان دهانۀ رحم هستند، از شما محافظت می‌کند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که تزریق این واکسن 90 تا 100 درصد در پیشگیری از زگیل تناسلی مؤثر بوده است (منبع). علاوه بر واکسن چهارگانه دو نوع دیگر واکسن HPV، یعنی واکسن‌ دوگانه و نه‌گانه نیز وجود دارد. دو واکسن چهارگانه و واکسن دوگانه علیه HPV 16 و 18 در ایران در دسترس هستند.

رابطۀ جنسی ایمن

رابطه جنسی ایمن

چون تماس جنسی روش اصلی انتقال HPV است، با داشتن رابطۀ جنسی ایمن می‌توانید تا حد زیادی از ابتلا به زگیل تناسلی جلوگیری کنید. زگیل تناسلی در افرادی که چند شریک جنسی دارند، بسیار شایع‌تر است. استفاده از کاندوم برای جلوگیری از سرایت ویروس مؤثر است، اما کافی نیست؛ چون ویروس بخش‌هایی از بدن را آلوده می‌کند که زیر پوشش کاندوم نیستند و ممکن است ویروس در اثر تماس پوست بدن طرف مقابل با آن بخش‌ها منتقل شود.

در صورت ابتلا به زگیل تناسلی تا زمان وجود داشتن زائده از برقراری رابطۀ جنسی خودداری کنید. اگر سابقۀ ابتلا به ویروس HPV را حتی در گذشته داشته‌اید، بهتر است موضوع را به همسر خود اطلاع بدهید تا اقدامات احتیاطی لازم مانند تزریق واکسن را برای جلوگیری از انتقال ویروس انجام بدهد.

معاینه و آزمایش‌های دوره‌ای و منظم

آزمایش و معاینه های دوره ای منظم

معاینه‌های منظم و تست‌های دوره‌ای پاپ اسمیر و HPV نقش مهمی در غربالگری این ویروس و بیماری‌های جدی مانند سرطان دهانۀ رحم دارند. به خاطر بسپارید که یک بار معاینه برای اطمینان از آلوده نبودن به ویروس کافی نیست، چون ممکن است بار ویروس در زمان معاینه به حد قابل‌تشخیص نرسیده باشد و در معاینۀ بعدی تشخیص داده شود. متخصص زنان در طول معاینه می‌تواند زگیل‌های بسیار کوچک را در مراحل اولیه ببیند و به سرعت و به راحتی آن‌ها را درمان کند. از این گذشته سال‌ها طول می‌کشد تا تغییرات سلول‌های پیش‌سرطانی در اثر سرایت سویه‌های پرخطر ویروس HPV کامل شود و این سلول‌ها به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند. بنابراین با مراجعۀ دوره‌ای به پزشک، خود را از شانس برخوردار شدن از درمان به‌موقع و آسان و داشتن یک زندگی سالم محروم نکنید.

اصلاح سبک زندگی و مدیریت استرس

پیشگیری از ابتلا به زگیل تناسلی با اصلاح سبک زندگی

داشتن یک سیستم ایمنی قوی برای مقابله با ویروس اچ پی وی و جلوگیری از ایجاد یا عود زگیل ضروری است. رعایت توصیه‌های زیر به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند:

  • مدیریت استرس: نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد که هر چه استرس بیشتری داشته باشید و سازوکارهای نامناسبی را برای مقابله با استرس به کار ببرید، ویروس HPV در بدن شما ماندگارتر و در نتیجه احتمال ایجاد یا عود زگیل بیشتر می‌شود (منبع). بنابراین راهکارهای مدیریت استرس مانند ورزش، تمرین‌های ذهن‌آگاهی و آرام‌بخشی را در برنامۀ روزمرۀ خود بگنجانید و از طریق گفتگو با نزدیکان و برخوردار شدن از حمایت آنان سلامت روان خود را ارتقاء بدهید.
  • ترک سیگار و الکل: الکل و نیکوتین واکنش‌های التهابی و محافظتی اولیه‌ای را که سیستم ایمنی بدن برای مقابله با ویروس از خود بروز می‌دهد، مختل می‌کنند. به‌علاوه نیکوتین یکی از ترکیباتی است که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند. ترک این مواد مضر کمک مؤثری به پیشگیری از ایجاد یا عود زگیل تناسلی می‌کند.
  • اصلاح تغذیه: سیستم ایمنی بدن را با تغذیۀ سالم شامل میوه و سبزی فراوان تقویت کنید و غذاهای فرآوری‌شده و محرک‌هایی مانند کافئین را از رژیم غذایی خود حذف کنید. غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان مانند انواع توت و گوجه فرنگی، سبزیجاتی مانند اسفناج و کلم، غلات سبوس‌دار، آجیل، حبوبات و گوشت بدون چربی برای بدن مفید هستند و احتمال ابتلا به HPV را کاهش می‌دهند. همچنین دربارۀ مصرف مکمل‌هایی مانند فولات و B12 با پزشک خود مشورت کنید.

سوالات متداول

آیا زگیل تناسلی از استخر منتقل می‌شود؟

خیر، ویروس HPV که عامل ایجاد زگیل تناسلی است، از طریق آب منتقل نمی‌شود.

آیا زگیل تناسلی بدون رابطه منتقل می‌شود؟

ویروس اچ پی وی از راه تماس مستقیم پوستی منتقل می‌شود و رابطۀ همراه با دخول برای انتقال زگیل تناسلی لازم نیست.

آیا زگیل تناسلی از دستشویی ایرانی منتقل می‌شود؟

خیر، در دستشویی ایرانی ناحیۀ تناسلی و اطراف آن هیچ تماسی با سرویس بهداشتی ندارد.

آیا زگیل تناسلی از دستشویی فرنگی منتقل می‌شود؟

خیر، هر چند بین بدن و دستشویی فرنگی تماس وجود دارد، اما ویروس اچ پی وی از راه تماس پوست با پوست منتقل می‌شود.

ممکن است زگیل تناسلی در اثر استفاده از وسایل غذاخوری یا حولۀ مشترک منتقل شود؟

خیر، ویروس خارج از محیط بدن مدت زیادی زنده نمی‌ماند و تماس پوستی مستقیم لازمۀ انتقال آن است.

زگیل تناسلی از راه لیزر یا سونوگرافی واژینال منتقل می‌شود؟

هر چند از لحاظ نظری ممکن است که ویروس تا مدتی روی دستگاه‌ها باقی بماند و وارد بدن فرد دیگر شود، اما این اتفاق در واقعیت بسیار نادر است. به‌علاوه با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و ضدعفونی کردن دستگاه‌ها اکثر ویروس‌ها از بین می‌روند.

آیا دختران باکره دچار زگیل تناسلی می‌شوند؟

زگیل تناسلی از راه تماس مستقیم پوست با پوست منتقل می‌شود و دخول برای ایجاد زگیل ضروری نیست.

کودکان هم دچار زگیل تناسلی می‌شوند؟

در موارد نادر ویروس عامل زگیل تناسلی هنگام زایمان طبیعی از مادر به نوزاد منتقل می‌شود. در نتیجه زگیل تناسلی در دهان و مجاری تنفسی کودک ایجاد می‌شود. همچنین وجود زگیل تناسلی در کودکان می‌تواند علامت این باشد که کودک قربانی سوءاستفادۀ جنسی شده است.

ممکن است زگیل دست به ناحیۀ تناسلی منتقل شود؟

سویه‌های ایجادکنندۀ ویروس HPV که عامل ایجاد زگیل تناسلی و زگیل‌های دست و پا هستند، با هم تفاوت دارند. بنابراین لمس زگیل روی دست یا پای خود یا فرد دیگر باعث ایجاد زگیل تناسلی نمی‌شود.

زگیل تناسلی بعد از چند وقت خود را نشان می‌دهد؟

زگیل تناسلی عموماً یک تا سه ماه پس از آلوده شدن به ویروس HPV ایجاد می‌شود. البته احتمال دارد ویروس مدت‌ها به صورت نهفته در بدن باقی بماند و سال‌ها بعد باعث تشکیل زگیل شود. ضمناً ویروس همواره خارجی نیست و گاهی آن‌قدر کوچک یا شبیه به بافت پوست است که به چشم نمی‌آید.

زگیل تناسلی مانع بچه‌دار شدن می‌شود؟

خیر، زگیل تناسلی اثری بر باروری ندارد. فقط اگر زگیل تناسلی آن‌قدر بزرگ شود که دهانۀ واژن را مسدود کند، مانعی برای باروری می‌شود.

زگیل تناسلی در بارداری خطرناک است؟

زگیل تناسلی گاهی اوقات به دلیل نوسانات هورمونی و دلایل دیگر در دوران بارداری بزرگ و تکثیر می‌شود و باعث خون‌ریزی می‌شود. اما وجود زگیل خطری برای جنین ندارد.

در صورت داشتن زگیل تناسلی می‌توان زایمان طبیعی انجام داد؟

وجود زگیل در دیوارۀ واژن باعث می‌شود بافت‌های واژن به اندازۀ کافی برای زایمان کشیده نشود. همچنین احتمال بسیار اندکی وجود دارد که ویروس حین زایمان از مادر به نوزاد منتقل شود. بنابراین بهتر است سزارین انجام شود یا زگیل قبل از زایمان درمان شود.

زگیل تناسلی را در بارداری چطور درمان کنیم؟

متخصص زنان پماد مناسب را برای شما تجویز می‌کند. کرایوتراپی و لیزر زگیل‌های کوچک نیز در زمان بارداری مانعی ندارد. اگر زگیل بزرگ باشد و پزشک احتمال بدهد که مشکلی را برای زایمان ایجاد کند، می‌توان جراحی کوچکی را برای برداشتن آن انجام داد.

زگیل تناسلی بعد از چه مدت خودبه‌خود از بین می‌رود؟

زگیل تناسلی معمولاً ظرف 9 تا 12 ماه از بین می‌رود.

بدن پس از چند وقت از ویروس اچ پی وی پاک می‌شود؟

سیستم ایمنی بدن معمولاً ویروس را ظرف دو سال از بین می‌برد. البته ممکن است ویروس مدت بیشتری به صورت نهفته در بدن باقی بماند.

احتمال عود زگیل تناسلی وجود دارد؟

بله، حتی اگر زگیل تناسلی را درمان کنید، ویروس HPV در بدن باقی می‌ماند. در نتیجه ممکن است زگیل دوباره ایجاد شود.

زگیل تناسلی خطرناک است؟

خیر، زگیل تناسلی عموماً بدون علائم و عوارض است. اما اگر زگیل بسیار بزرگ یا تکثیر شود، بسته به محل وجود باعث بروز عوارضی مانند احساس درد هنگام نزدیکی و حتی مسدود شدن دهانۀ واژن یا مجرای خروج ادرار می‌شود.

ممکن است زگیل تناسلی سرطانی شود؟

خیر، سویه‌های عامل ایجاد زگیل تناسلی باعث ابتلا به سرطان نمی‌شوند. اما همواره احتمال دارد که سویه‌های پرخطر ویروس همراه با سویه‌های کم‌خطر منتقل شوند. بنابراین غربالگری و معاینات دوره‌ای را جدی بگیرید.

زگیل تناسلی به جز ویروس HPV علت دیگری هم دارد؟

خیر، ویروس HPV تنها عامل ایجاد این عارضه است.

هنگام وجود زگیل تناسلی می‌توانم رابطه داشته باشم؟

بهتر است، تا زمان از بین رفتن زگیل رابطه نداشته باشید و حتماً همسر خود را از ابتلا به این عفونت مسری مطلع کنید. به خاطر بسپارید که پس از درمان زگیل نیز می‌توانید ناقل باشید.

در هر سنی می‌توانم واکسن HPV را تزریق کنم؟

چنانچه تا 45 سالگی تزریق واکسن را انجام نداده‌اید، حتماً پیش از تزریق با پزشک مشورت کنید. البته تزریق واکسن در سن بالا خطرناک نیست، اما چون اکثر بانوان تا این سن به HPV مبتلا شده‌اند، ممکن است واکسن چندان اثربخش نباشد.

اگر زگیل تناسلی داشته باشم، باز هم باید واکسن تزریق کنم؟

بله، واکسن در برابر ابتلا به دیگر سویه‌های اچ پی وی از شما محافظت خواهد کرد.

پس از تزریق سه دوز واکسن دیگر لازم نیست تا پایان عمر واکسن تزریق کنم؟

ماندگاری اثر واکسن HPV بسیار بالا است و نیازی به تزریق مجدد واکسن نیست.

زگیل تناسلی همان تبخال تناسلی است؟

خیر، تبخال تناسلی نوع دیگری از عفونت مقاربتی است که ویروس هرپس سیمپلکس تیپ 2 عامل ایجاد آن است. تبخال تناسلی با ایجاد زخم و تاول‌های دردناک و مملو از مایع همراه است. حال آن که زگیل تناسلی یک برجستگی کوچک بدون درد است که معمولاً زخم نمی‌شود.

مقالات مرتبط
فهرست مطالب

فرم رزرو نوبت

فقط با هماهنگی قبلی از طریق تماس تلفنی